چگونه با تقویت حس شوخ طبعی شخصیت دوست داشتنی تری داشته باشیم؟

اغلب ما به طور طبیعی از موقعیت‌های جدی و سخت و از افراد جدی و سختگیر که عامل ایجاد چنین فضاهایی هستند فراری هستیم؛ اما در عوض در کنار آدم‌هایی که شوخ طبعی دارند احساس بسیار خوبی داریم.

زیرا موقعیت‌های جدی ذهن و بدنمان را در حالت هشدار قرار می‌دهند و طبق آمار مجله هافینگتون پست موجب ترشح سه هورمون آدرنالین، نورپینفرین و کورتیزول می‌شوند؛ و این به معنی «وضعیت قرمز» است! ذات راحتی‌طلب انسان هیچ خوشش نمی‌آید که در این موقعیت‌ها قرار بگیرد.

برعکس، وقتی خوشحال هستیم، غذای خوشمزه می‌خوریم، به شوخی دوستمان می‌خندیم و بازی و تفریح می‌کنیم، به ۴ هورمون اندروفین، سروتونین، دوپامین و اوکسی‌توسین خوشامد می‌گوییم که بدن را در وضعیت «زندگی زیباست» قرار می‌دهند؛ همان کاری که شوخ طبعی با ما می‌کند.

این شرح وضعیت مختصر، به ما می‌گوید که چرا در اطراف افراد شوخ طبع اوقات خوشی را سپری می‌کنیم وناخودآگاه به سمت آن‌ها جذب می‌شویم. از آنجایی که به صورت ذاتی تمایل داریم تاثیرگذار باشیم، شاید بخواهیم خودمان هم یکی از همان کسانی باشیم که می‌توانند هورمون‌های خوشحالی را در اطرافیانشان به تکاپو وادارند.

این بار در مجله بوکاپو می‌خواهیم تاریخچه شوخ طبعی را بررسی کنیم و راهکارهایی برای عرض اندام شخصیت بانمک درون‌مان پیدا کنیم. با ما همراه باشید.

یک داستان جالب و پرتکرار

تصور کنید به تازگی در یک شرکت استخدام شدید و قرار است برای اولین بار جلسه معارفه با تمام اعضای شرکت داشته باشید و طی آن، اولین پیشنهادتان را برای بهبود اوضاع شرکت بیان کنید. در این شرایط ۲ حالت را در نظر بگیرید:

صحنه اول

وارد اتاق جلسه شده و افرادی با چهره خشک و جدی و مصمم در انتظار شما هستند. به محض ورودتان، استقبالی خشک و رسمی از شما می‌شود.

اتاق در سکوت فرو رفته تا شما صحبت‌تان را شروع کنید. فضا به قدری سنگین است که احساس می‌کنید هر آن ممکن است تپقی زده و با نگاه غبض آلود بقیه مواجه شوید!

صحنه دوم

در حالت بعدی، وارد اتاق جلسه می‌شوید، همکاران با چهره‌ای خندان و راحت، شما را با شوخی و خنده هدایت می‌کنند تا روی صندلی‌تان بنشینید.

همان ابتدا، همکاری که معرف بین شما و دیگر همکاران است، با داستانی بامزه، از ماجرای اولین ورودش به شرکت، همه را می‌خنداند. انرژی جمع شما را مشتاق می‌کند تا احساس راحتی داشته باشید و خودتان را به راحتی معرفی کنید.

مسلما همه ما از قرار گرفتن در موقعیت اول احساس چندان خوشایندی نداریم. اما آن همکار چطور توانست با مهارت شوخ طبعی همان ابتدای جلسه سنگینی فضا را برای همه از بین ببرد و به روشی هنرمندانه حس صمیمیتی بین افراد ایجاد کرده و از خودش شخصیت کاریزماتیک به جا بگذارد؟

شوخ طبعی چیست؟

شوخ طبعی همان عنصری است که باعث می‌شود در ارتباط با بعضی افراد، لحظات خوش بیشتری را بگذرانید و بیشتر بخندید. درواقع باعث افزایش میزان ترشح چهار هورمون خوشحالی که پیش‌تر گفتیم شوید. شاید همان تعریف امیر مهدی ژوله برای معنای شوخ‌طبعی کفایت کند که می‌گوید:

ما لزوما به چیزهای بامزه نمی‌خندیم بلکه ممکن است چیزهای بدیهی و اصطلاحا مسخره ما را به خنده آورد

اینجا همان جایی است که با شنیدن یک جمله ساده در جواب سوال جدی‌تان یا گفتن یک لطیفه بی مزه و حتی دیدن رفتار، لحن خاص و کارهایی از افرادی که انتظارش را ندارید، به خنده می‌افتید یا لبخندی گوشه لب‌تان ظاهر می‌شود.

این صفت، مفهوم وسیعی دارد که لزوما اگر به آن معنای «سرگرم کننده» بدهیم، ممکن است تمام جنبه‌هایش را پوشش ندهد. به زبان ساده بگوییم:

شوخ طبعی ویژگی است که باعث می‌شود اطرافیان‌تان از بودن در کنار شما لذت ببرند. 

اما ذات شوخی دقیقا چه چیزی است؟ ۲ محقق به نام‌های پیتر مک گراو و جوئل وارنر برای یافتن پاسخ این سوال آنقدر تحقیق کردند تا در نهایت، نتایج این تحقیقات منجر به تالیف یک کتاب درباره شوخ‌طبعی شد و در نهایت به این جواب رسیدند که:

این جمله تعریف ساده‌ای از تئوری نقض قانون بی‌ خطر است که محققان در نتیجه آزمایشاتی روی حس شوخ‌طبعی به آن رسیدند.

یعنی هر اتفاق خنده‌داری، باید «قانون‌شکنی» و «بی‌خطر» بودن را همزمان داشته باشد در غیر این صورت هیچ تناقضی در مغز ایجاد نمی‌کند. مغز نیز تا موقعیت دور از انتظاری با این ۲ ویژگی اتفاق نیفتد دستور واکنش خنده را صادر نمی‌کند.

چرا عده‌ای ذاتا شوخ طبع ترند؟

اجداد ما باور داشتند که خلق هر انسانی را تناسب بین ۴ مزاج بدن تعیین می‌کنند که آن‌ها را با نام‌های دم، بلغم، صفرا و سودا می‌شناسیم. در نتیجه بعضی افراد عصبانی‌ترند، بعضی شوخ‌طبع‌ترند، بعضی خونسردترند و… .

حس شوخ طبعی به این دلیل در انسان‌ها تکامل پیدا کرد که موقعیت‌های سخت را آسان می‌کرد. انسان به کمک این ویژگی توانست از فشار و استرس مواجهه با مسائل جدی و سخت بکاهد و جنجال‌برانگیزترین نکات را با چاشنی شوخی مورد هدف قرار دهد.

اما تحقیقات انجام شده روی افراد شوخ‌طبع، ویژگی‌های مشترک دیگری را نیز برملا کرده‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

روانشناسی افراد شوخ طبع

از آن جایی که در طنزگویی هر دو نیمکره چپ و راست مغزمان فعال می‌شود، به طور همزمان جنبه عاطفی و منطقی ذهن‌مان بیدار می‌شود. در نتیجه بالاترین بازدهی را در این زمان حس می‌کنیم.

این را می‌توانید در رفتار اساتیدتان پیدا کنید که چطور زمانی که درسی را با طبع شوخ‌شان آموزش می‌دادند، بیشتر در ذهن‌تان ماندگار شدند. اما افرادی که پتانسیل نگاه‌کردن به هر موقعیتی از جنبه سرگرم‌کننده و گاهی خنده‌دار آن را دارند، دارای ویژگی‌های مشترکی هستند:

• از هوش کلامی بالا برخوردارند

افراد شوخ طبع معمولا تسلط بالایی در بداهه گویی و انتخاب کلمات و لحن تاثیرگذار دارند. این افراد در بازی با کلمات و داشتن حافظه کلامی، استادند.

این ویژگی‌ها، نشانه‌های برخورداری‌ از هوش کلامی بالای آن‌هاست. حتما با افرادی روبه‌رو شده‌اید که آنچنان هنرمندانه یک مفهوم ساده را بیان می‌کنند که ناگهان میخکوب می‌شوید و در دلتان می‌گویید: «چقدر خوب حرف میزنه!». یا سخنرانان انگیزشی را دیده‌اید که چگونه حضار را با انتخاب به‌جا و مناسب کلمات هیجان‌زده می‌کنند؟

همه این اشخاص و البته افراد شوخ‌طبع‌ از هوش کلامی یا هوش زبانی بالایی برخوردارند. خوشبختانه می‌توانید با کمک روش های کاربردی تقویت هوش کلامی این موهبت را در خودتان تقویت کنید و از مزایای آن در شوخ‌طبعی نیز بهره ببرید.

• خلاقیت سرشاری دارند

ذهن افراد بامزه و شوخ‌طبع، به شیوه‌ای هنرمندانه می‌تواند تناقض ماجرا را پیدا کند و همچنین به روشی خنده‌دار نیز آن را برای دیگران تعریف کند.

در هر ۲ مرحله، او می‌تواند متفاوت از دیگران و از دیدگاهی که متداول نیست موقعیت را حل و فصل کند؛ که این همان خاصیت ویژه «خلاقیت» است. خلاق‌بودن نه تنها در شوخ‌طبعی به کمکتان می‌آید، بلکه در تنگناها و حل مسائل دشوار زندگی نیز می‌تواند عصای معجزه‌گرتان باشد.

اما اغلب ما دچار یک خطای ذهنی می‌شویم و تصور می‌کنیم خلاقیت استعدادی ذاتی است و اگر از آن برخوردار نیستیم، دیگر راهی وجود ندارد. آدام گرنت در کتاب نوآوران در بوکاپو یک بار برای همیشه نگاهتان به خلاقیت را تغییر داده و راهکارهای موثری برای متفاوت بودن و متفاوت فکر کردن ارائه می‌کند.

پیشنهاد می‌کنیم حالا که مسئله شوخ‌طبعی برایتان مهم است، در اولین فرصت نکات این کتاب را مرور کنید.

• راحت دوست پیدا می‌کنند

چه کسی از خندیدن بدش می‌آید؟ قطعا افرادی که می‌توانند دیگران را بخندانند، برگ برنده‌ای برای جذب‌کردن دیگران و سریع‌تر ارتباط برقرار کردن با آن‌ها نیز در دست دارند.

در نتیجه می‌توانند راحت‌تر دوستان جدید پیدا کنند. شوخ‌طبعی فقط یکی از انواع شخصیت نیست، بلکه یک ابرقدرت برای برقراری روابط اجتماعی است.

پیشنهاد مطالعه: چگونه با تقویت حس شوخ طبعی شخصیت دوست داشتنی تری داشته باشیم؟

• مثبت نگرتر هستند

معمولا کسانی که دارای روحیه شوخ‌طبعی هستند، الزاما بدون مشکل و سختی نیستند. بلکه صرفا زندگی را آنقدرها سخت نمی‌گیرند.

احتمالا همنشین چنین افرادی شده باشید. گاهی هم می‌بینید که با همان روحیه شوخ طبعیشان از سخت‌ترین شرایط زندگی‌شان با خنده صحبت می‌کنند و شما را هم می‌خندانند.

این ویژگی شوخ‌طبعی در افراد، باعث شده تا برداشت‌های منفی و حساسیت‌های آزاردهنده نداشته باشند. بنابراین حتی در زندگی‌شان زمانی که با ناکامی یا سختی مواجه می‌شوند، دنیا برایشان تیره و تار نمی‌شود و اتفاقا قدرت بیشتری برای رویارویی با شرایط سخت دارند.

اما اگر در حال حاضر با هجوم افکار منفی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنید، باید بدانید که خوش‌بینی و مثبت‌نگری قابل یادگیری هستند.

مارتین سلیگمن در کتاب خوش‌بینی اکتسابی رویکردهای منفی‌نگرها و مثبت‌نگرها را مورد بررسی قرار می‌دهد و سپس با ارائه روشی خاص به نام «روش ABC» برای تقویت دیدگاه‌ خوشبینانه نسبت به مسائل به مخاطبش کمک می‌کند.

فقط یادتان باشد مثبت‌نگری به معنی فریب دادن خود و تلقین امیدهای واهی نیست! مثبت‌نگری یعنی باور کنیم آنچه خواسته ما است احتمال زیادی برای اتفاق‌افتادن دارد.

زمانی که روحیه شوخ طبعی به نفع ما عمل می‌ کند

افراد شوخ طبع با آن روحیه طنزی که دارند باعث می‌شوند تا در برخورد اول یا موقعیت‌های جدی، تنش و استرس کم شود. به همین دلیل است که اکثر ما افراد شوخ طبع و بذله گو را دوست داریم. چون کاری می‌کنند که با بذله گویی‌هایشان حال‌مان خوب شود و لحظه‌های شادتری را تجربه کنیم.

ترس را از بین می‌برد

اگر برای اولین‌بار در حال صحبت‌کردن با فردی جدید هستید، که ترس و استرس نمی‌گذارد به درستی صحبت کنید و تمرکز داشته باشید، شوخ طبعی شما یا طرف مقابل‌تان می‌تواند تا حدودی تنش موقعیت را کم‌تر کند.

البته علاوه بر این مورد، موارد دیگری نیز هست که کمکتان می‌کند در ابتدای آشنایی، به سرعت روی دیگران تاثیر بگذارید. نیکلاس بوتمن مهم‌ترین آن‌ها را در کتاب چگونه دیگران را شیفته خود کنید جمع‌آوری کرده است که پیشنهاد می‌کنیم در اولین فرصت آن‌ها را مرور کنید.

 یادگیری را بهتر می‌کند

اگر قرار باشد یک معلم یا مربی خشک و جدی باشید، یا برای جمعی بدون مزاح و کاملا جدی سخنرانی کنید، مطمئن باشید مخاطبان زیادی نخواهید داشت.

اما با طبع شوخ می‌توانید کاری کنید که مخاطبان‌تان انرژی زیادی برای گوش دادن به شما و یادگیری داشته باشند. در کتاب هنر سخنرانی در جمع نویسنده توضیح داده که چطور یکنواختی در سخنرانی می‌تواند مخاطبان‌تان را به خواب فرو برد.

بر طبق این کتاب، فرقی ندارد مشغول نواختن یک نت مشهور از باخ یا هر چیز دیگری باشید. تا زمانی که با ریتم یکنواخت و کسل‌کننده سخنرانی کنید، صدایتان حکم لالایی دارد. اگر می‌خواهید سایر مواردی را بدانید که می‌تواند از شما یک سخنران حرفه‌ای در جمع را بسازد، این کتاب را حتما مطالعه کنید.

چگونه شوخ طبع باشیم ؟

اگر حد و مرز شوخ طبع بودن و تفاوت آن را با لودگی بدانیم، آن وقت می‌توانیم در هر جا و هر موقعیت مناسبی که یافتیم، بذر شوخ طبعی‌مان را بکاریم و جمع را با خودمان همراه کنیم.

در قسمت «روانشناسی افراد شوخ طبع» برای تقویت هر یک از ویژگی‌های مرتبط با شوخ‌طبعی راهکارهایی ارائه شد. در صورتی که می‌خواهید جزو یکی از این افراد جذاب باشید، تکنیک‌های زیر را نیز برای شوخ طبعی به کار بگیرید:

همنشین شوخ طبع‌ها باشید

طبق تحقیقات، رفتار ما میانگین ۵ نفر افرادی است که بیشترین زمان را با آن‌ها می‌گذرانیم. نورون‌های آیینه‌ای دلیل اصلی سرایت باورنکردنی احساسات و رفتارهای ما به دیگران و برعکس هستند.

هوش اجتماعی آن جنبه از مغز ماست که در تمام این اتفاقات نقش پررنگی دارد. شاید متوجه شده باشید که معمولا همسران پس از چند سال زندگی مشترک رفتارهایی شبیه به هم بروز می‌دهند، عده‌ای در دام عشق در یک نگاه گرفتار می‌شوند و ما در برابر لبخند دیگران، ناخودآگاه لبخند می‌زنیم. در واقع این «دیگران» هستند که مغز ما را شکل می‌دهند.

دنیل گلمن در کتاب هوش اجتماعی به خوبی دنیای شگفت‌انگیز مغز را به هنگام ارتباط برقرارکردن با دیگران توضیح می‌دهد. پس از مطالعه این کتاب، متوجه خواهید شد که چرا قرارگرفتن در جمع شوخ‌طبع‌ها، این ویژگی را در شما نیز تقویت می‌کند.

بنابراین اگر می‌خواهید این حس را داشته باشید، سعی کنید همنشین چنین افرادی شوید، فیلم‌های کمدی تماشا کنید یا برنامه‌های شاد و خنده‌دار را دنبال کنید.

شاید شوخ‌طبعی در خون شما نباشد اما می‌توانید گاهی هم با تکرار طوطی‌وار جک‌ها و شنیده‌های بامزه‌تان آغاز کنید و آن‌ها را به سبک خودتان بگویید.

شوخ طبعی با لودگی تفاوت دارد!

بین شوخ طبعی و لودگی، مرز باریکی وجود دارد. شوخی‌کردن به خودی خود یک ریسک در روابطتان به حساب می‌آید. در صورتی که خط قرمزهای دیگران را حین شوخی کردن رد کنید یا زیاده‌روی کنید، به منطقه ممنوعه وارد شده و شوخ‌طبعی را به مسخرگی تبدیل می‌کنید.

سعی کنید با موقعیت‌ها و اتفاقات شوخی کنید، نه با رفتارها و ویژگی‌های شخصیتی دیگران. مراقب باشید زیاده‌روی نکنید. ابتدا مخاطبتان را بشناسید، حال و هوای جمع را در نظر بگیرید و حد و مرزهایی برای شوخی‌های خود تعیین کنید تا با شرمندگی مواجه نشوید یا حرمت و شخصیت خود را برای خنداندن دیگران هزینه نکنید.

از چیزهایی که سرگرم‌تان می‌کند بگویید

خیلی از ما موقع صحبت کردن، صرفا جملاتی را به کار می‌بریم که خوشایند دیگران است. مثلا برای تغییر حال و هوای دوستان یا همکاران‌مان از آن‌ها تعریف می‌کنیم یا از موضوعی که برای آن‌ها خوشایند است، صحبت می‌کنیم.

در نظر داشته باشید این کار را برای شوخ طبع بودن‌تان انجام ندهید. با چیزی شوخی کنید که برای خودتان هم جذاب است. در واقع اول ببینید که آیا این موضوعی که قصد بیان آن را دارید، برای خودتان سرگرم‌کننده و جذاب است یا نه، در نهایت اگر فکر کردید ممکن است برای اطرافیان‌ نیز جذاب باشد آن را به کار ببرید.

در مقابل با وجود اینکه احساس شما نسبت به یک مورد بامزه اهمیت دارد، و اگر مطمئن باشید که ممکن است اطرافیان‌تان را نیز به خنده آورد با این حال ممکن است در موقعیتی اشتباه آن را بیان کنید. بنابراین لازم است ملاحظات لازم را به خرج دهید.

هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد!

نیازی نیست همیشه بامزه و شوخ طبع باشید. به خصوص اگر بناست از یک ماجرای تراژدی یک موقعیت کمدی بسازید، مطمئن باشید که زمان به قدر کافی از آن واقعه گذشته که کسی را غمگین نکند.

به هر قیمتی بامزه نباشید. بنا نیست برای داشتن ویژگی شوخ طبع بودن، کسی از شما رنجیده خاطر شود. بنابراین قبل از هر شوخی اول مطمئن شوید که زمان مناسبی را در نظر گرفته‌اید و باعث ناراحتی کسی نخواهید شد.

سخن آخر

حس شوخ طبعی تکامل یافت تا به کمک آن موقعیت‌ها دشوار را کمی راحت‌تر پشت سر بگذاریم، مسائل حساس و سخت را آسان‌تر بیان کنیم و از همه مهم‌تر شادی بیشتری را تجربه کنیم.

حتی اگر ذاتا نمی‌توانیم تناقض خنده‌دار اتفاقات را ببینیم، راهکارهایی وجود دارند که دیدگاه طنزپردازانه را در ما تقویت می‌کنند. تنها یک نکته مهم را باید قبل از شوخی با هرچیزی و هرکسی در نظر بگیریم: خط قرمزها را رد نکنیم و برای اینکه عده‌ای سرگرم شوند، مسبب احساسات ناخوشایند در فرد دیگری نشویم.