راهکارهایی برای رهایی از توقع و انتظارات بی جا از دیگران

توقع و انتظارات بی جا از دیگران تنها زندگی یک نفر را سخت و غیر قابل تحمل می‌کند، آن یک نفر همان کسی است که این توقعات بی‌جا را دارد. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در رابطه دوستانه، فامیلی یا عاشقانه، با توقعاتی از طرف مقابل رو‌به‌رو شده‌اید که به نظرتان منطقی نبوده است. البته میان انتظار و توقع به جا و بی‌جا مرزی وجود دارد. مثلا این‌که شریک عاطفی شما انتظار محبت و عشق از شما داشته باشد یک توقع کاملا عادی و به جا است؛ اما اگر این انتظار فراتر رود و از شما بخواهد به خاطرش از کار خود بزنید یا با خانواده خود قطع ارتباط کنید، به نقطه توقع و انتظارات بی جا رسیده و شما اکنون در این فکر هستید که چگونه رابطه خود را با او قطع کنید. نه، ما فکر شما را نخوانده‌ایم و علم غیب هم نمی‌دانیم. فقط می‌دانیم توقع و انتظارات بی جا آدم‌ها را از یکدیگر دور می‌کند. در این مقاله از مجله بوکاپو به بررسی این توقع و انتظارات بی جا از دیگران و راه‌حل‌های کنترل آن می‌پردازیم. پس ما را همراهی کنید.

توقع و انتظارات بی جا از دیگران چه آسیبی به ما می‌ رساند؟

توقع و انتظارات بی جا از دیگران می‌تواند صدمات زیادی به خود فرد و اطرافیانش وارد کند. هنگامی که از دیگران توقع بی جا داریم، آن‌ها را مجبور می‌کنیم تا روی ما و آن‌چه که ما نیاز داریم و می‌خواهیم تمرکز کنند. این اتفاق سبب ناامیدی ما می‌شود. زیرا دیگران بسیاری از این انتظارات را نمی‌توانند برآورده کنند. همان‌طور که فیلیپ زیمباردو در کتاب اثر لوسیفر اشاره می‌کند، شخصیت انسان‌ها یکپارچه و استوار نیست و با توجه به شرایط مختلف تغییر می‌کند. این امر باعث می‌شود گاهی بر خلاف توقعی که ما از آن‌ها داریم رفتار کنند و ما را متعجب کنند. دیگر صدمه‌ای که این توقع و انتظارات بی جا به زندگی ما می‌زند، عدم رشد و پیشرفت است. هنگامی‌که از دیگری انتظار بی مورد داشته باشیم تا کاری برای ما انجام دهد، خودمان قدمی در جهت رشد خود برنمی‌داریم و این اتفاق ما را در جایی که هستیم نگه می‌دارد. در ضمن افراد هنگامی که متوجه شوند ما انتظار بی‌جایی از آن‌ها داریم کم‌کم از ما دور می‌شوند و ممکن است روزی به خودمان بیاییم و متوجه شویم که همه اطرافیان را از خود رانده‌ایم و تنها مانده‌ایم.

توقع داشتن در روانشناسی چگونه تعریف می‌شود؟

توقع از نظر روانشناسی، باورهای شخصی در مورد اتفاقاتی هستند که انتظار داریم در آینده رخ دهند. این توقع و انتظارات بر نحوه تفکر، احساس و رفتار افراد و فرایندهای فکری که شامل توجه، تفسیر و حافظه است تاثیر می‌گذارند. روانشناسان معتقدند انتظارات، بر احساس افراد از جمله نگرش، اضطراب و افسردگی تاثیر می‌گذارد و می‌تواند بر اتفاقاتی که در آینده فرد می‌افتد تاثیر منفی بگذارد. همان‌طور که می‌بینید، توقع و انتظار بر درونی‌ترین احساسات ما تاثیر می‌گذارند. حال تصور کنید توقع و انتظارات بی جا تا چه حد می‌توانند به روح و روان ما آسیب برسانند. در ادامه به بررسی چگونگی رهایی از توقع و انتظارات بی جا می‌پردازیم.

توقع داشتن از دیگران، تکرار مداوم رنجی بی‌پایان!

توقع داشتن از دیگران یک امر طبیعی است و برای همه ما پیش آمده که در لحظاتی از زندگی خود، توقعاتی از دیگران داشتیم. قطعا هر شخصی در ازای کاری که انجام می‌دهد توقع حقوق دارد. هر زن و شوهری توقع کسب مهر و محبت از طرف مقابل دارند و هر شخصی در رابطه دوستانه خود، توقع همدلی دارد. این توقعات طبیعی، بد نیستند و در سرشت هر آدمی وجود دارند. اما توقع هنگامی مضر می‌شود که بی‌جا باشد. تصور کنید در حال کار کردن روی یک پروژه سخت هستید و وقت زیادی هم برای تحویل آن ندارید که ناگهان دوستتان با شما تماس می‌گیرد؛ می‌گوید برای نیم ساعت دیگر بلیت سینما گرفته و از شما انتظار دارد حتما او را همراهی کنید. این انتظار بی‌جا، تا چه حد شما را خشمگین و ناراحت می‌کند؟ این مثال، یک نمونه کوچک از توقع و انتظارات بی جا است.

توقع نداشتن از دیگران، رمز آرامش زندگی!

اگر دوست دارید زندگی خود را به آرام‌ترین شکل ممکن سپری کنید، تیتر این بخش را سرلوحه زندگی خود قرار دهید و توقعی از دیگران نداشته باشید. اگر فکر می‌کنید این کار برای شما به یک عادت تبدیل شده و نمی‌توانید از آن دست بکشید، پیشنهاد می‌کنیم کتاب ریز عادت ها را بخوانید و از اهمیت عادات در سرنوشت خود باخبر شوید. عادات منفی زندگی آدم را به تباهی می‌کشانند، پس باید آن‌ها را ترک کرد.  این کار در ابتدا ممکن است سخت به نظر برسد، اما نکاتی وجود دارد که با انجام آن‌ها می‌توان کم‌کم دست از این کار برداشت و نتایج شگفت‌انگیزش را در زندگی مشاهده کرد. ما در ادامه ۵ نکته را که به این کار کمک بزرگی می‌کنند با شما در میان می‌گذاریم.

۱. انتظارات غیر واقعی را رها کنید

گاهی فرد انتظاراتی از اطرافیان خود دارد که خودش هم در اعماق قلبش به غیر واقعی بودن آن‌ها معترف است. این انتظارات برای سلامتی خود فرد هم مضر است. مطالعات نشان می‌دهد افرادی که توقع و انتظارات بی جا و بیش از حد دارند، بیشتر در معرض اضطراب، افسردگی و ناراحتی هستند. برای کنار گذاشتن این انتظارات باید واقع‌بینانه رفتار کنید و خود را برتر از دیگران ندانید. رابرت گرین در کتاب قوانین طبیعت انسان به خوبی توضیح می‌دهد که صفتی مانند خودبزرگ‌بینی، چه آفتی برای انسان است و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد.

۲. منتظر جبران نباشید

وقتی برای کسی کار خوبی انجام می‌دهید، باید آن را برای خودتان انجام دهید و در ازای آن انتظاری نداشته باشید. به این ترتیب، ناامید نمی‌شوید و احساساتتان جریحه‌دار نمی‌شود. در بخشی از کتاب آیین زندگی به این موضوع اشاره می‌شود که خوبی کردن بدون انتظار جبران، تا چه حد سبب احساس لذت در شما می‌شود. پس خوب باش چون دوست داری خوب باشی نه چون مجبور به خوب بودن هستی!

۳. از مردم انتظار نداشته باشید که ذهن شما را بخوانند

اگر احساسات و حرف‌های خود را به دوستتان نگفته‌اید، به هیچ وجه انتظار نداشته باشید او ذهن شما را بخواند. یادتان باشد با یک آدم عادی در ارتباط هستید، نه یک جادوگر یا ذهن‌خوان! دن آریلی در کتاب بی منطقی های هر روز ما اشاره می‌کند که انتظارات، چگونه بر نحوه رفتار و کارهای ما تاثیر می‌گذارند. پس با آدم‌ها از احساسات خود بگویید نگذارید انتظار بی‌جای شما، تعیین‌کننده رفتار شما شود.

۴. مشاوره بخواهید

اگر فکر می‌کنید که انتظارات غیر واقعی که اخیرا داشتید مشکلات زیادی برای شما به وجود آورده است، بهتر است با یک مشاور یا یکی از عزیزان مورد اعتماد خود صحبت کنید و از آن‌ها راهنمایی بخواهید. از تجربیات آن‌ها درس بگیرید و راه‌های جدیدی برای مقابله با مشکلاتی که با آن رو‌به‌رو هستیدکشف کنید. نویسنده کتاب شاید نیاز داری با یک نفر حرف بزنی معتقد است برای تغییر کردن باید احساسات خود را بیرون بریزید. پس از حرف زدن نترسید.

۵. به دیگران کمک کنید

بهترین راه برای جلوگیری از داشتن توقع بیش از حد از دیگران، این است که تلاش خود را روی کمک بر دیگران، بدون این‌که انتظاری در عوض آن داشته باشید متمرکز کنید. برای کمک به دیگران داوطلب شوید. خواهید دید که به مرور، هم احساس بسیار خوبی می‌کنید و هم توقع و انتظارات بی جا از دیگران در وجود شما کم‌رنگ می‌شود.

چگونه انتظار بیش از حد از دیگران را به انتظاری معقول تبدیل کنیم؟

یکی از موارد راز آرامش درون تنظیم انتظارات از دیگران است. انتظار بیش از حد از دیگران می‌تواند سبب آزار خود فرد و دیگران شود. در ادامه ۱۰ مورد از توقع و انتظارات بی‌جا را که بهتر است همه ما از آن‌ها دست برداریم، با هم مرور می‌کنیم.

۱. از دیگران انتظار نداشته باشیم که همیشه با ما موافق باشند

هیچ‌کس موظف نیست که همیشه با ما موافق باشد یا در کنار ما باشد. همه ما عقاید و باورهای خودمان را داریم و حق نداریم آن‌ها را به دیگران تحمیل کنیم. تعاملات روزانه، معاملات جدی و محیط‌های کاری، مملو از موقعیت‌هایی است که ممکن است دیگران در تصمیمی با ما موافق نباشند. اگر انتظار داشته باشیم که دیگران همیشه با ما موافق باشند، زندگی سختی در پیش خواهیم داشت، زیرا این اتفاق هیچ‌وقت نخواهد افتاد.

۲. از دیگران انتظار نداشته باشیم کامل و بی‌نقص باشند

اگر انتظار کامل و بی‌نقص بودن از افراد داشته باشیم، همواره ناامید خواهیم شد. هیچ‌کس کامل نیست. چه خودمان، چه دوست صمیمی ما که اکثر اوقاتمان را با او می‌گذرانیم، چه شریک عاطفی‌مان و چه حتی پدر و مادرمان که معمولا سمبل قهرمان هستند هم کامل و بی‌نقص نیستند. پس انتظار بی‌نقص بودن دیگران، تنها باعث ناامیدی و ناراحتی دائمی خودمان می‌شود و هیچ نتیجه دیگری در بر ندارد.

۳. از دیگران انتظار نداشته باشیم که به مشکلات ما اهمیت دهند

همدلی یکی از بزرگ‌ترین موهبت‌هایی است که می‌توانیم در زندگی دریافت کنیم. این‌که بدانیم کسانی هستند که به مشکلات ما اهمیت می‌دهند و با ما همدل هستند مشکلات را برای ما آسان‌تر می‌کند. اما این‌که مدام از مشکلات خود به اطرافیانمان بگوییم و توقع داشته باشیم همه اطرافیانمان به مشکلات ما اهمیت دهند، اشتباه محض است. این کار هم ما را در چشم آن‌ها حقیر نشان می‌دهد و هم دیگران کم‌کم شروع به نادیده گرفتن ما می‌کنند.

۴. از دیگران انتظار نداشته باشیم ما را تشویق و تمجید کنند

هر شخصی برای پیشرفت و انگیزه بیشتر نیاز به تشویق و تمجید دارد و ما به هیچ عنوان منکر این موضوع نیستیم. اما نباید دائما انتظار تشویق و تایید شدن از سوی دیگران را داشته باشیم و اگر تشویق نشدیم خشمگین یا گله‌مند شویم. در دنیای امروز، افراد به قدری درگیر مسائل خود هستند که شاید حتی اگر کاری برای آن‌ها انجام دهیم هم وقت نکنند از ما تشکر کنند. پس بهتر است هر کاری که انجام می‌دهیم به خاطر خود کار باشد و انتظار تشویق نداشته باشیم.

۵. از دیگران انتظار نداشته باشیم ما را درک کنند

بسیاری از ما انتظار داریم مردم همواره ما را درک کنند و اگر این کار را انجام ندهند از آن‌ها دلگیر می‌شویم. این انتظار بی‌جا تنها سبب سرخوردگی و تنهایی بزرگی در ما می‌شود و جز این، هیچ نتیجه دیگری در بر ندارد. این‌که افرادی وجود داشته باشند که ما را درک کنند حس بسیار خوبی است؛ اما همان آدم‌ها هم در موقعیت‌هایی ممکن است نتوانند ما را درک کنند. ما باید این واقعیت را بپذیریم و مردم را به این دلیل که ما را درک نمی‌کنند سرزنش نکنیم.

۶. از دیگران انتظار نداشته باشیم همیشه خوش‌اخلاق باشند

همه افراد کره زمین روزهایی از زندگی خود با مشکلاتی رو‌به‌رو می‌شوند که ممکن است اخلاق و رفتار آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. البته که بداخلاقی یا بی‌ادبی اگر جزو صفات یک فرد باشد نمی‌توان و نباید با آن کنار آمد. اما اگر دوست یا همکار ما که همیشه خوش رفتار بوده، روزهایی بی‌حوصله یا بداخلاق می‌شود، نباید از او دلگیر شویم و انتظار داشته باشیم همیشه خوش‌رفتار باشد. اگر انتظار داشته باشیم همه همیشه خوش‌اخلاق باشند، خودمان در انتها ناامید و خشمگین می‌شویم؛ زیرا چنین چیزی غیرممکن است.

۷. از دیگران انتظار نداشته باشیم مشکلات مالی ما را برطرف کنند

تقریبا همه ما در طول زندگی با مشکلات مالی دست‌وپنجه نرم کرده‌ایم و روزهایی داشتیم از نظر مالی به کمک دیگران نیازمند بودیم. هنگامی‌که چنین اتفاقی می‌افتد بسیاری از مردم هستند که در نقش فرشته نجات ظاهر می‌شوند و در رفع مشکلات مالی به کمک ما می‌آیند. اما ما نباید در رفع این نیاز از کسی توقع و انتظارات بی جا داشته باشیم. هیچ‌کس جز خود ما مسئول مشکلات زندگی‌مان نیست و این توقع بی‌جا تنها سبب آزار خودمان و دیگران می‌شود.

۸. از دیگران انتظار نداشته باشیم ما را دوست داشته باشند

بعید است فردی در دنیا وجود داشته باشد که دلش نخواهد دیگران او را دوست داشته باشند؛ خصوصا اگر کسانی باشند که ما آن‌ها را دوست داشته باشیم حتما توقع داریم که حس آن‌ها هم متقابل باشد. اما در مواردی این اتفاق نمی‌افتد و سبب خشم و ناراحتی ما می‌شود. محمد گودت در کتاب حل موانع شادی اشاره می‌کند که یکی از قدم‌هایی که به سمت شادتر بودن می‌توان برداشت عشق بدون قید و شرط و بدون توقع است. بهترین گزینه این است که بپذیریم در چشم همه دوست‌داشتنی نیستیم و انتظار چنین چیزی از اساس اشتباه است.

۹. از دیگران انتظار نداشته باشیم با اعتقادات مذهبی ما همسو باشند

حتما این جمله را شنیده‌اید که به تعداد آدم‌های روی زمین راه وجود دارد برای رسیدن به خدا. هر شخصی با هر دین و مذهبی اعتقادات خاص خود را دارد که با آن‌ بزرگ شده یا با مطالعه و جست‌وجو به  آن رسیده است. این‌که توقع داشته باشیم همه مثل ما فکر کنند و همان اعتقاد یا مذهبی را داشته باشند که ما داریم، توقع بیهوده و بی‌جایی است. هر شخصی اعتقادات مخصوص به خود را دارد و این اعتقاد تا جایی که به دیگران آزار نرساند قابل احترام است.

۱۰. از دیگران توقع نداشته باشیم که تغییر کنند

تغییر کردن یک اصل مهم در زندگی است. نویسنده کتاب ۱۳ کاری که افراد هوشمند انجام نمی‌دهند معتقد است یک فرد هوشمند همیشه آماده تغییر است. اما این‌که ما انتظار تغییر از اطرافیانمان آن‌هم بنا به میل و سلیقه خودمان داشته باشیم بسیار بی‌جا و بیهوده است. این امر به خصوص زمانی نمود بیشتری پیدا می‌کند که با فردی وارد رابطه می‌شویم. آن فرد ممکن است خصوصیات رفتاری و ویژگی‌هایی داشته باشد که به مذاق ما خوش نیاید. بسیاری از ما فکر می‌کنیم می‌توانیم طرفمان را تغییر دهیم و از او فرد دیگری بسازیم؛ این تنها یک خیال خام است و چنین توقعی از افراد از اساس بیهوده و بی‌جا است.

سخن پایانی

اگر بخواهیم این مقاله را در یک خط خلاصه کنیم باید بگوییم اگر داشتن آرامش در زندگی و رابطه سالم با دیگران برای شما مهم است، باید دست از توقع و انتظارات بی جا بردارید. این رمز آسایش و همواره امیدوار بودن است. حتماً جناب مولانا هم زمانی که سرودند «در خود بطلب هر آنچه خواهی که تویی» خوب می‌دانستند که تنها یک نفر است که می‌تواند انتظارات شما را برآورده کند، آن یک نفر هم خودتان هستید. توقع و انتظارات بی جا را از هر دری که رها کنید، آسایش از همان در وارد زندگی‌تان می‌شود.