آداب معاشرت در فضای مجازی چگونه است؟

معاشرت با آدم‌ها در دنیای واقعی آداب زیادی دارد که احتمالا همه ما می‌دانیم؛ اما امروزه با فراگیر شدن فضای مجازی آداب معاشرت در فضای مجازی هم بسیار مهم شده است.

در حال حاضر برای آن‌که بتوانیم با مردم ارتباط برقرار کنیم و روابط اجتماعی خود را در سطوح مختلف گسترش دهیم باید با این آداب آشنا باشیم. این آداب تنها محدود به رسمی صحبت کردن یا فرستادن برچسب‌های «سپاس و درود بر شما» نیست.

مثلا وقتی قرار است در بحث‌های سیاسی گروه فامیل یا آشنا شرکت کنید و با جملات قصار و استدلال‌های خود، پیروز میدان شوید یا زمانی که قصد دارید به کارفرمای جدید با عکس پروفایل غیر کاری‌تان پیام دهید که عکس شیر خشمگین نشسته در صحرا است، احتمالا به نتیجه مطلوبی نخواهید رسید.

شاید برایتان پیش آمده باشد که هم‌زمان با یک چت مهم در حوزه کاری‌تان، در گروه خودمانی دیگری هم مشغول بگو بخند با دوستان‌تان بوده‌اید.

در همین حین، پیام‌ نه چندان مناسبی که قرار بود در گروه دوستانه‌تان بفرستید، اشتباهی در گروه کاری ارسال می‌کنید و به حدی هول می‌شوید که بدون هیچ حرفی گروه را ترک می‌کنید و حتی یادتان می‌رود آن پیام را پاک کنید. (هرچند که تا الان به دست مدیر هم رسیده است!)

در نتیجه بسیار اهمیت دارد که در فضای مجازی چطور با دیگران معاشرت کنیم. اینکه چطور در چت‌ها ظاهر شویم تا موقعیت طلایی از دست‌مان نرود، یا بخواهیم فرد قانونمند، معاشرتی و اخلاق مداری به نظر برسیم بحث این سری از مطالب بوکاپو است. اگر می‌خواهید یک شهروند مجازی نمونه باشید، این مطلب را تا انتها بخوانید.

آداب معاشرت در فضای مجازی

چه کسی از اینکه یک فرد متشخص، مودب، اجتماعی و با شعور به نظر برسد، بدش می‌آید؟ همه ما طالب این هستیم که همیشه انسان‌های معاشرتی و اخلاق‌مداری به نظر برسیم و همه از معاشرت با ما لذت ببرند.

در فضای مجازی هم به همین ترتیب است و باید آداب معاشرت در فضای مجازی را بلد بود. عدم رعایت ادب یا همان‌طور که نویسنده کتاب بازیابی گفت‌وگو معتقد است، عدم صداقت در فضای مجازی، ضررهای زیادی را در پی دارد.

شما در واقع همان آدم واقعی هستید که با آدم‌های واقعی دیگری در فضایی کاملا واقعی معاشرت می‌کنید. تنها به جای ارتباط فیزیکی و از نزدیک، دیدارتان به صورت آنلاین و درفضای مجازی رقم می‌خورد.

بنابراین اگر در دنیای واقعی با دوستان و همکاران‌تان رفتار رسمی دارید، در فضای مجازی هم باید همانطور رسمی باشید.
آداب معاشرت در فضای مجازی، شامل جزء به جزء رفتارها و برخوردهایی است که ما از خودمان در فضای مجازی نشان می‌دهیم. از انتشار یک پست یا کامنت ساده گرفته تا چت‌های گروهی و شخصی که با دیگران داریم.

راهنمای اصول استفاده از شبکه های اجتماعی

هیچ چیز آزاردهنده‌تر از این نیست که وقتی در حال صحبت با شخصی هستید، او در موبایل یا تبلت خود غرق شده باشد و تنها هر از گاهی سرش را تکان دهد یا با آواهایی مثل ” اوهوم…آره…ها…” واکنشی به حرف‌هایتان نشان دهد.

به خصوص اگر این فرد، شریک زندگی یا حتی فرزندتان باشد. چک کردن مدام گوشی یا پرسه زدن در شبکه‌های اجتماعی، این احساس را در اطرافیان‌تان ایجاد می‌کند که به آن‌ها اهمیت نمی‌دهید. به خصوص اگر در جمعی نشسته باشید و همگی به جای معاشرت با هم، در حال سپری کردن وقت‌تان در شبکه‌های اجتماعی باشید.

پیشنهاد مطالعه: آداب معاشرت در فضای مجازی چگونه است؟

زمانی که در کنار شخصی یا در جمعی هستید، برای چند ثانیه هم که شده سرتان را بالا بیاورید و از آن اینستاگرام،  فیس بوک یا گروه‌های واتساپی‌تان دل بکنید و به فرد واقعی که در کنارتان است، دل بسپارید.

اگر باید پیامی بدهید یا کار واجبی را در شبکه‌های اجتماعی انجام دهید، مانند زمانی که باید سر ساعت پست مربوط به کمپین شرکت را قرار دهید، می‌توانید به طرف مقابل‌تان اطلاع دهید و با یک عذرخواهی کوتاه چند دقیقه‌ای از او زمان بخواهید تا کارتان را انجام دهید.

در باب اصول اخلاقی در شبکه های اجتماعی

همه ما دوست داریم فرد مبادی آداب و با اخلاقی به نظر برسیم. می‌دانیم قضاوت و بدگویی پشت سر دیگران و یا دید زدن خانه مردم از بالای پشت‌بام کار درستی نیست و پخش غیر قانونی فیلم‌ها یا نقض قانون کپی رایت فرقی با دزدی از فروشگاه ندارد.

اما چقدر به این اخلاق و آداب معاشرت در فضای مجازی پایبند هستیم؟ به خصوص در دنیای امروز، که خصوصی‌ترین اطلاعات افراد، دست به دست می‌شود و به سرعت در شبکه‌های مجازی پخش می‌شود.

هر کدام از ما می‌توانیم این چرخه غیر اخلاقی را قطع کنیم و از اطلاعات و حریم خصوصی افراد سوءاستفاده نکنیم.

اگر قصد دارید وارد دایرکت یا پیام خصوصی فردی شوید، بهتر است ابتدا از او اجازه بگیرید. برای مثال اگر از طریق گروهی که هر دو هستید، او را پیدا کرده‌اید، بهتر است ابتدا در گروه به او بگویید که آیا اجازه هست به صفحه خصوصی پیام او بروید. مسلما او هم با این برخورد حرفه‌ای به شما نه نمی‌گوید.

در باب آداب معاشرت در شبکه های اجتماعی

کلی شرکی نویسنده کتاب اینجا همه حضور دارند معتقد است پلتفرم‌های آنلاین به نوعی ارتباط حضوری را هم پشتیبانی می‌کنند. پس دانستن آداب معاشرت در این فضا بسیار مهم است.

هیچ چیز کسل کننده‌تر از این نیست که پیامی به دست‌تان برسد و به شما بگوید اگر شما هم آن را برای ۱۰ نفر دیگر ارسال کنید، این زنجیره جذاب قطع نمی‌شود و اتفاق خوشایندی برایتان می‌افتد.

افرادی که سال تا سال سراغی از شما نمی‌گیرند، ناگهان نام شما را در زیر پست‌های مسابقه‌ای تگ می‌کنند، یا لینک ورود به دریافت رایگان ۱۰ گیگ اینترنت پرسرعت برایتان می‌فرستند و در آخر می‌بینید حتی واقعی هم نبوده است.

یا اینترنت‌تان را روشن می‌کنید و می‌بینید وارد گروه یا کانالی شدید که هیچ صنمی با شما ندارد. چه احساسی در آن لحظه نسبت به طرف مقابل دارید؟ شبکه اجتماعی که این روزها جزو لاینفک زندگی ما شده است، آدابی دارد که همه ما به عنوان کاربران واقعی، باید آن را رعایت کنیم.

در ادامه چند مورد از مهم‌ترین آداب معاشرت در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را مرور می‌کنیم.

در باب رعایت ادب در فضای مجازی

نوشتن کامنت‌های بلند بالا زیر پست‌های دیگران، ابراز عقاید به صورت توهین آمیز و نظرات تحقیر برانگیز، مصداق کامل عدم داشتن ادب در فضای مجازی است و می‌تواند شخصیت فرد را زیر سوال ببرد.

همان‌طور که اکثر افراد در دنیای واقعی سعی می‌کنند مودب باشند و در چشم مردم به عنوان فردی با ادب و متشخص شناخته شوند، در فضای مجازی هم باید این نکته را رعایت کنند.

یکی از مهم‌ترین اصول آداب معاشرت در فضای مجازی، رعایت نکات اخلاقی و ادب در برابر دیگران است؛ اصلی که متاسفانه در بسیاری از مواقع زیر پا گذاشته می‌شود.

در باب رعایت احترام در فضای مجازی

احترام در فضای مجازی صرفا به مودبانه صحبت کردن یا فرستادن استیکرهای تشکرآمیز محدود نمی‌شود. همانطور که احترام و اهمیت دادن در فضای واقعی مهم است، جزو آداب معاشرت در فضای مجازی هم محسوب می‌شود و شاخه‌های مختلفی دارد که باید در نظر بگیریم. برای مثال:

• در زمان‌های خالی خود، جواب پیام‌هایتان را بدهید

هرچقدر هم سرتان شلوغ باشد، بلاخره تایمی پیدا می‌شود که جواب آن بنده خدایی را که در انتظار مشاهده پیامش توسط شما نشسته است بدهید.

البته که بعضی اوقات آنقدر سرمان شلوغ است که فرصت جواب دادن به پیام‌هایی به جز پیام‌های کاری را نداریم، اما روی صحبت‌مان با افرادی است که وقت و فرصت کافی دارند، اما ترجیح می‌دهند پیام شما را سه روز بعد باز کرده و جواب دهند.

حتی اگر امکان چت کردن را در حال حاضر ندارید، می‌توانید این را با پیامی کوتاه به طرف مقابل‌تان به صورت مودبانه بگویید و ادامه صحبت را به فرصتی دیگر موکول کنید.

• به قوانین احترام بگذارید؛ حتی شما دوست عزیز!

به جز گروه‌های سرگرمی، هر گروهی متناسب با محتوا و کاربردی که دارد، یکسری قوانین تعریف کرده است. مثلا :

ساده‌ترین آداب معاشرت در فضای مجازی این است که با در نظر گرفتن مثل معروف ” هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد” قوانین هر گروه را رعایت کنیم.

•  بی مقدمه جمع را ترک نکنید

تصور کنید در یک کافه با جمع دوستانه‌ای قرار دارید که در حال خوش و بش با هم هستید. ناگهان یکی از افراد جمع، بدون هیچ حرفی سرش را پایین انداخته و از کافه بیرون برود. چه حسی در آن لحظه دارید؟

گروه‌های اجتماعی به خصوص گروه‌های آشنا نیز به همین ترتیب است. حتی اگر بناست گروهی را ترک کنید که تا به حال به خاطر رودروایسی با دوستان یا عزیزان‌تان در آن مانده‌اید، به جای ترک کردن بی‌مقدمه، مودبانه‌تر این است که یک خداحافظی مودبانه کرده و سپس گروه را ترک کنید.

در باب احوال پرسی در فضای مجازی

همه می‌دانیم که در چت، لحن و حالت پیام مشخص نمی‌شود. بنابراین اگر بناست شوخی یا احوال‌پرسی کنید، می‌توانید آن را با چاشنی ایموجی‌های مختلف ترکیب کنید تا افراد میل و رغبت به باز کردن پیام شما داشته باشند.

به خصوص اگر قرار است بعد از احوالپرسی، بحث کاری را وسط بکشید، بهتر است در یک پیام کوتاه سلام و احوال‌پرسی‌تان را انجام دهید و سپس در پیام بعدی خودتان را معرفی کرده و کارتان را بگویید. مثلا به جای اینکه بگویید:

• سلام؛ وقت بخیر.
• راجع به آگهی که گذاشتید پیام دادم.

بنویسید:

• سلام؛ وقت شما بخیر.
• من صابر صبوری هستم؛ کارشناس فضای مجازی. در رابطه با درخواست شما برای جذب این پوزیشن شغلی پیام دادم و همکاری با شما باعث افتخارمه. اگر مایل باشید رزومه و نمونه کار را خدمتتون ارسال کنم.

خود شما برای باز کردن کدام یک از دو نوع محتوا مشتاق هستید؟ مسلماً دومی .

در باب آداب دوستی در فضای مجازی

حذف شدن از لیست دوستان در فضای مجازی می‌تواند توهین آمیز یا ناراحت کننده باشد. بنابراین پیش از آن که این اتفاق بیفتد و کسی را به دوستانتان در فضای مجازی اضافه کنید، نسبت به ارسال درخواست او فکر کنید.

در صورتی که قصد ندارید با کسی در طولانی‌مدت در ارتباط باشید، بهتر است همان اول خودتان را از قید و بند افزودن او به دوستان اجتماعی‌تان خارج کنید.

برای مثال اگر در بازه‌ای از فعالیت‌تان در شرکتی، همکارتان را به لیست دنبال کنندگان‌‌تان در پیج شخصی خود اضافه کردید، احتمالا بعد از قطع همکاری‌تان با آن شرکت یا جدا شدن از آن همکار و یا دلایل دیگر، مایل نباشید که دیگر فعالیت‌های پیج شخصی‌تان را آن همکار عزیز ببیند.

از طرفی از این که او را از لیست فالورهایتان حذف کنید، چندان بدتان نمی‌آید اما با خود می‌گویید شاید روزی گذرمان دوباره به هم بیفتد!

پیشنهاد مطالعه: آداب معاشرت در فضای مجازی چگونه است؟

پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه چنین اتفاقی نیفتد، دوستی‌تان را با همکاران‌تان جدا کنید. مثلا این بار اگر کسی از همکاران‌تان آدرس پیج شخصی‌تان را خواست می‌توانید بگویید برای دوستی‌های نزدیک فقط از فیس بوک استفاده می‌کنید و برای دنبال کردن شما می‌تواند پیچ کاری شما را در لینکدین دنبال کند.

در باب آداب چت در فضای مجازی

چت کردن هم یکی از مواردی است که دانستن اصول آن برای رعایت آداب معاشرت در فضای مجازی مهم است. در ادامه برخی از نکاتی را که در چت کردن مهم هستند با هم مرور می‌کنیم.

• یک پیام کلیشه‌ای را با امضای خودتان برای صد نفر نفرستید

این مورد را احتمالا در مناسبت‌ها به خصوص لحظه تحویل سال تجربه کرده باشید. یک پیام تبریک تکراری را بدون کوچک‌ترین خلاقیت و تغیر از چندین نفر دریافت می‌کنید.

البته که این مورد، محبت آن عزیزانی است که برای ما پیام تبریک می‌فرستند. اما در صورتی که می‌خواهید شما نیز جزوی از آن افراد کسل کننده نباشید که یک پیام تکراری را برای صد نفر ارسال می‌کنند، می‌توانید کمی از خلاقیت کلامی خود استفاده کرده و برای هر کسی، به سبک و سیاق خودتان تبریک را بنویسید.

این‌گونه به دل طرف مقابل هم بیشتر می‌نشینید تا اینکه با یک تبریک اجباری سروته قضیه را هم بیاورید.

• ابتدا طرف‌ مقابل‌تان را ببینید و سپس پیام‌تان را بفرستید

طرز صحبت کردن، رفتار کردن و حتی موضوع  سرگرمی‌ ما در مواجه شدن با دوستان صمیمی‌مان در دنیای واقعی، متفاوت از آن چیزی است که در جمع فامیل یا غریبه و همکاران نشان می‌دهیم.

بنابراین شیوه چت کردن‌ ما نیز با دوست صمیمی‌مان متفاوت با چت کردن‌ ما با پدر و مادر و یا هر کس دیگر است. درنتیجه قبل از چت کردن و فرستادن پیام، ابتدا نسبت‌تان را با طرف مقابل بسنجید و متناسب با آن، پیام‌تان را بنویسید.

• رسمی نمی‌نویسید، قبول؛ ولی هرجوری هم ننویسید!

اینکه ما همانطور که صحبت می‌کنیم، در چت‌های خودمانی‌مان هم همانطور باشیم اصلا ایرادی ندارد. اما قضیه اینجاست که از یک جایی به بعد، کلماتی که آن‌ها را تغییر می‌دهیم، تبدیل به عادتی شده که نگارش و دستور زبان فارسی و زبان مادری را هم از یادمان می‌برد.

به کار بردن کلماتی مانند لدفا، خدافس، بزار و… به جای اصل کلمات لطفا، خداحافظ، بذار، از لحاظ دستور زبان فارسی درست نیست.

شاید با خودتان بگویید چت کردن در فضای مجازی که دیگر دستور زبان نمی‌خواهد. اما این گونه نوشتن می‌تواند ادبیات ما را حتی در زمان رسمی نوشتن و رسمی صحبت کردن تغییر دهد. به مثال زیر توجه کنید:

Plz emruz bya un ghaziyaro ok konim –

اگر به فکر آن کسی نیستید که سعی دارد به سختی، نیم خط جواب شما را که به زبان فارسی و با کیبورد انگلیسی نوشتید بخواند، به این فکر کنید که هر چیزی آدابی دارد و آداب معاشرت در فضای مجازی و چت کردن به زبان فارسی هم، نوشتن آن به همین زبان، یعنی فارسی است. پس معادل آن را خیلی راحت و روان بنویسید:

– لطفا امروز بیا اون قضیه رو حل کنیم!

پیشنهاد مطالعه: آداب معاشرت در فضای مجازی چگونه است؟

• پیام‌ها را تکه تکه نکنید!

فرض کنید در حال تمرکز بر روی کاری هستید؛ اولین نوتیفیکیشن که به موبایل شما ارسال می‌شود، آسیبی به تمرکزتان نمی‌زند. اما در صدم ثانیه چندین نوتیفیکشن پس از آن می‌آید که چاره‌ای جز چک کردن برایتان نمی‌گذارد. مبادا اتفاق خاصی افتاده باشد. درنهایت، پیامی که برایتان آمده این است:

– سلام

– چطوری

– چه خبر

– چی‌ کارا

– می‌کنی؟

تکه تکه فرستادن پیام حس خوبی به مخاطب منتقل نمی‌کند. فرقی نمی‌کند دوست شما باشد یا غریبه، سعی کنید پیامتان را در یک پیام کامل بفرستید و آداب معاشرت در فضای مجازی را رعایت کنید.

در باب آداب بحث در فضای مجازی

اگرچه لحن ما در فضای مجازی مشخص نمی‌شود و همین عامل می‌تواند سوء‌تفاهم‌های زیادی را به وجود آورد، اما سعی کنید هر عقیده یا نظری که می‌خواهید در فضای مجازی به اشتراک بگذارید، همانند زندگی واقعی‌تان بدون هیچ آزار کلامی باشد.

ضمن اینکه زمان و انرژی ‌شما اهمیت دارد، فردی که برای بحث کردن انتخاب کردید هم مهم است. بنابراین اگر آن شخص به قدری برایتان اهمیت دارد که می‌خواهید نظرتان را با او در میان بگذارید، بهتر است این کار را به شیوه‌ای موثر انجام دهید.

شاید لازم باشد در ابتدا شیوه قانع کردن در بحث را بدانید. اگر می‌خواهید بدانید متقاعد سازی چیست و چه اصولی دارد، اینجا کلیک کنید.

در باب آداب ویس فرستادن

برای افرادی که از لحاظ اجتماعی، علمی یا شغلی در سطح بالاتری از شما قرار دارند، به خصوص برای بار اول، ویس نفرستید؛ زیرا نمی‌توانند هیچ اطلاعاتی از شما استخراج کنند.

از طرفی به این فکر کنید که شاید فرصت گوش کردن به ویس طولانی شما را ندارند. ویس دادن، کار را برای ما به عنوان فرستنده راحت می‌کند؛ اما گیرنده باید وقتش را بگذارد و ویس ما را گوش دهد.

اگر کارتان به نحوی است که ناچارید ویس بفرستید، بهتر است قبل ازآن، خلاصه‌ای از ماجرای ویس‌تان بگویید و توضیح دهید که چرا باید به ویس‌تان گوش دهند و برای ویس فرستادن اجازه بگیرید. این‌گونه آداب معاشرت در فضای مجازی را رعایت کرده‌اید.

سخن آخر

رعایت اصول و آداب معاشرت در فضای مجازی بسیار مهم است. برای یک شهروند دیجیتالی نمونه بودن در این فضا، بهتر است بدانیم که اثر انگشت دیجیتالی ما در هر جستجویی که انجام می‌دهیم، هر تصویر و فیلمی که می‌بینیم و هر پستی که لایک می‌کنیم، ثبت می‌شود.

اینجاست که همان اصل مهمی که در زندگی می‌گوید: «مهم این است در آخر چه چیزی از خودت بر جای می‌گذاری» در فضای مجازی هم کاربرد پیدا می‌کند.

چه کسی می‌خواهد آثار بدی از خود بر جای بگذارد؟ شما چه اصول دیگری را می‌شناسید که در این مقاله وجود نداشت؟ در بخش نظرات برایمان بنویسید.