روانشناسی دروغگویی – با دروغگوها چگونه رفتار کنیم؟

قبل از آن‌که از روانشناسی دروغگویی بگوییم، بگذارید با هم یک تصور بسازیم. چشم‌های خود را ببندید و دنیایی را تصور کنید که در آن هیچ دروغگویی وجود ندارد! هرچه که در طول روز می‌شنوید حقیقت است و مردم اصلا تصوری از این‌که دروغ چیست ندارند! همسرتان درمورد ارتباطش با دیگران به شما راست می‌گوید. فرزندتان درباره عدم مصرف سیگار راست می‌گوید. اخبار تلویزیون جز راست هیچ نمی‌گوید و سیاستمداران جز راستی سرلوحه دیگری ندارند.

زیباست، نه؟ اما متاسفانه واقعیت ندارد و به محض باز کردن چشمانمان، این دنیای زیبا نابود می‌شود. ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که دروغ سرتاسر آن را گرفته است. پس در حال حاضر بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم شناخت روانشناسی دروغگویی است. اگر تمایل دارید دروغگوها را بهتر بشناسید، زبان بدن آن‌ها را بدانید و درک کنید که بهترین راه مواجهه با آنان چیست، این مقاله مجله بوکاپو برای شما نوشته شده است.

علت روانشناسی دروغگویی، چرا ما دروغ می‌گوییم؟

همه ما گاهی دروغ می‌گوییم و در بسیاری از مواقع فکر می‌کنیم یک دروغ کوچک آسیبی به کسی نمی‌زند. اما مشکل اینجاست که تحقیقات نشان می‌دهد هرچه بیشتر دروغ بگویی، این کار برایت آسان‌تر می‌شود. دن آریلی، روانشناس رفتارگرا می‌گوید: «نکته خطرناک درباره دروغ گفتن این است که مردم نمی‌دانند این عمل چگونه سبب تغییر ما می‌شود.»  ضمن آن‌که سام هریس نویسنده کتاب دروغ / اراده آزاد معتقد است حتی دروغ مصلحتی هم فریب دادن دیگران است.

دیرلی فیتز جرالد، دکتر و استادیار روانشناسی امریکایی می‌گوید تحقیقات نشان داده دروغ‌گفتن با افزایش خطر ابتلا به اضطراب، افسردگی، اعتیاد، قمار، رضایت شغلی پایین، روابط ضعیف و … مرتبط است. ما تقریبا همه این‌ها را می‌دانیم، اما چرا باز ما دروغ می‌گوییم؟ دروغ‌گفتن می‌تواند علل متفاوتی داشته باشد؛ اما روانشناسی دروغگویی به ما می‌گوید که مردم معمولا به ۳ علت دروغ می‌گویند:

• از احساسات و عواقب بد دور بمانند
• احساس بهتری داشته باشند و پاداش بگیرند
• کاری کنند که دیگران آن‌ها را دوست داشته باشند و تحسین کنند

دروغ‌گفتن معمولا با آن دروغ‌های سفید کوچک شروع می‌شود. همان دروغ‌هایی که ما آن‌ها را بی‌ضرر می‌دانیم. اما باید بدانیم که حتی همان دروغ‌های کوچک هم می‌توانند منجربه چرخه‌ای از عواقب بد شوند.

روانشناسی دروغگویی مردان

بررسی روانشناسی دروغگویی در مردان می‌تواند به شما در شناسایی علت و ریشه‌های دروغگویی آنان کمک کند. اگر مردی در زندگی شما وجود دارد که مدام در حال دروغ گفتن است، علت آن را شاید بتوانید در برخی از مواردی که در ادامه می‌گوییم پیدا کنید و سپس به او در درمان این دروغگویی کمک کنید. البته یادتان باشد این موارد برای همه افراد صدق نمی‌کند و نسخه‌ای نیست که بشود برای همگان پیچید.

•  برای جلوگیری از ناامیدی

مردانی که دروغ می‌گویند همیشه قصد صدمه زدن به شما را ندارند. آن‌ها گاهی‌اوقات دروغ می‌گویند چون فکر می‌کنند به اندازه کافی خوب نیستند. آن‌ها فکر می‌کنند با گفتن حقیقت شاید عشق و علاقه شما را از دست بدهند. بنابراین درباره ماجراجویی‌ها، مهارت‌ها، توانمندی‌ها و … خود دروغ می‌گویند تا شما تحت تاثیر قرار بگیرید.

اگر حس می‌کنید علت دروغگویی یکی از مردان اطراف شما، جلوگیری از ناامیدی است، سعی کنید اعتماد به نفس او را تقویت کنید. به او بگویید او را همان‌طور که هست دوست دارید. این کار به ایجاد اعتماد در رابطه شما کمک می‌کند و ممکن است عادت دروغ گفتن را از سر او بیندازد. اگر چنین شخصی در اطرافیان خود دارید، خواندن خلاصه کتاب نیروی اعتماد به نفس در بوکاپو را به او پیشنهاد کنید.

خلاصه کتاب نیروی اعتماد به نفس

در تمام عرصه‌های زندگی، توقف‌ناپذیر، مقاوم و باشهامت باشید

برایان تریسی

در ۴۶ دقیقه مطالعه کنید

مشاهده کتاب نیروی اعتماد به نفس

•  برای جلوگیری از شرم

مردان معمولا فکر می‌کنند که زنان بسیار احساساتی هستند و ممکن است بیش از حد واکنش نشان دهند یا نتوانند واقعیت را قبول کنند. به همین دلیل ممکن است هنگامی‌که اشتباهی می‌کنند که منجربه وسواس احساس گناه در آن‌ها می‌شود، درباره آن به شما دروغ بگویند! آن‌ها تصور می‌کنند این کار سبب می‌شود شرمشان را از شما پنهان کنند و غرورشان هم آسیبی نبیند!

•  برای تقویت نفس خود

برخی از مردان برای آن‌که احساس خوبی نسبت به خود داشته باشند، ممکن است دروغ بگویند. مثلا ممکن است با مردی روبه‌رو شده باشید که برای تحت تاثیر قراردادن شما از ماجراجویی‌های خود در سفر به آفریقا بگوید، درحالی‌که تابه‌حال پایش را به آفریقا نگذاشته‌! چنین مردانی برای آن‌که کمی نفسشان مورد نوازش قرار گیرد، ممکن است هر دروغی بگویند!

•  برای جلوگیری از درگیری

اکثر مردم برای جلوگیری از درگیری ممکن است دروغ بگویند. مردها هنگامی‌که احساس کنند پارتنرشان به آن‌ها اعتماد ندارد، ممکن است دروغگوهای ماهری شوند. پس اگر دوست ندارید دروغ بشنوید، سعی کنید حس اعتماد را در او به وجود آورید. اگر او مطمئن باشد که برای هر چیز کوچکی، دعوا راه نمی‌افتد، احتمالا دروغ نخواهد گفت.

پیشنهاد مطالعه: روانشناسی دروغگویی – با دروغگوها چگونه رفتار کنیم؟

روانشناسی دروغگویی کودکان

آیا والدین به کودکان دروغگویی را آموزش می‌دهند؟ بله! والدین ممکن است با رفتارهای خود به کودکشان دروغگویی را آموزش داده و حتی او را تشویق به این کار کنند. چه زمانی ممکن است کودک دروغگو شود؟

• هنگامی‌که کودک برای رهایی از تعامل اجتماعی از والدینش دروغ می‌شنود، می‌آموزد که دروغ گفتن قابل قبول است.
• کودکان دروغگو ممکن است برای جلوگیری از عصبانیت یا ناامیدی والدین دروغ بگویند.
• یکی دیگر از دلایلی که ممکن است سبب دروغگویی کودک شود، تحسین نشدن او در خانه است. کودک ممکن است برای جلب توجه به دروغ روی بیاورد.

پس بهترین راه، ایجاد فضای امن برای ابراز احساسات کودک است. کودک شما باید بداند در صورت گفتن حقیقت تنبیه نمی‌شود و دروغ گفتن است که او را از مسیر درست خارج می‌کند. توماس آنتونی هریس در کتاب خود با نام ماندن در وضعیت آخر، می‌گوید دوران کودکی تاثیر شگفت‌انگیزی بر زندگی هر انسان دارد. خلاصه این کتاب ارزشمند را در بوکاپو بخوانید تا درک کنید رفتارتان با کودکتان چه تاثیری بر آینده او می‌گذارد.

زبان بدن دروغگوها

روانشناسی دروغگویی به ما می‌گوید که افراد دروغگو معمولا نشانه‌های مشترکی در زبان بدن و نوع لحن و گفتار خود بروز می‌دهند. در ادامه برخی از این نشانه‌های مشترک را می‌خوانیم:

• تغییر وضعیت سر، به‌طور مدام
• تغییر نحوه تنفس
• تکرار کلمات یا عبارات
• لمس یا پوشاندن دهان
• تمایل غریزی به پوشاندن قسمت‌های آسیب‌پذیر بدن
• دشوار شدن صحبت کردن
• خیرگی به طرف مقابل بدون پلک زدن زیاد
• بازی با مو
• تکرار سوالات، قبل از پاسخ دادن به آن‌ها
• با ابهام صحبت کردن
• صحبت در تک جمله
• و …

برای آشنایی بیشتر با این موضوع، شما را به خواندن خلاصه کتاب زبان بدن دروغگوها دعوت می‌کنیم. خلاصه این کتاب ارزشمند که لیلیان گلاس، تحلیل‌گر رفتار، متخصص زبان بدن و ارتباطات نوشته، در بوکاپو موجود است و با خواندن آن، می‌توانید اطلاعات بسیار مفیدی درباره این موضوع به دست آورید.

پیشنهاد مطالعه: روانشناسی دروغگویی – با دروغگوها چگونه رفتار کنیم؟

با دروغگوها چگونه رفتار کنیم؟

دروغگویی در برخی از موارد بیمارگونه می‌شود. در این صورت زندگی کردن یا معاشرت با فرد دروغگو بسیار سخت شده و نزدیکان آن فرد را در شرایط سختی قرار می‌دهد. اگر شما هم در اطرافیان خود فرد دروغگویی را می‌شناسید و نمی‌دانید چگونه باید با او رفتار کنید، پیشنهاد می‌کنیم چند نکته‌ای را که در ادامه می‌گوییم انجام دهید.

•  کنترل اعصاب خود را از دست ندهید

هرچه‌قدر هم دروغی که می‌شنوید اعصاب خرد کن یا ناامید کننده باشد، نباید عصبی شوید. محکم بودن و برخورد قاطع در این شرایط بسیار مهم است. اما در عین حال باید همدل و مهربان هم باشید. اگر کنترل خشم برای شما دشوار است، کتاب مدیریت خشم را بخوانید تا افسار خشم‌تان را قبل از آن‌که دیر شود به دست بگیرید.

•  حامی او باشید

فردی که به شما دروغ می‌گوید، ممکن است ترس از دست دادن داشته باشد و دروغ‌ها را جهت حفظ شما در زندگی‌اش بگوید. باید به او یادآوری کنید که نیازی به تحت تاثیر قرار دادن شما ندارد و شما او را همان‌گونه که هست دوست دارید.

• به او پیشنهاد کمک پزشکی دهید

یک درمانگر خیلی بهتر از هر شخص دیگری می‌تواند ریشه مشکلات دروغگویی افراد را شناسایی کند و به درمان آن‌ها بپردازد. هرچند چنین پیشنهادی ممکن است در وهله اول سبب گارد شخص شود. اما به او بگویید که پیشنهاد شما ناشی از نگرانی واقعی شما برای اوست. همچنین خواندن کتاب شاید نیاز داری با یک نفر حرف بزنی هم می‌تواند کمک خوبی به او بکند. به او پیشنهاد دهید خلاصه این کتاب را در بوکاپو از دست ندهد.

اما اگر احساس کردید حتی کمک‌های شما هم تاثیری روی او نمی‌گذارد و آن فرد همچنان به دروغ‌گویی خود ادامه می‌دهد، بهتر است در معاشرت با او بسیار محتاط باشید و اعتماد خود را خرج او نکنید. مطمئن باشید اگر فردی نخواهد تغییر کند، از دست شما هیچ کاری برنمی‌آید.

سخن پایانی

اگر واقعیت را بخواهید، باید بگوییم هیچ نشانه جهانی و مطمئنی وجود ندارد که مشخص کند شخصی حتما دارد دروغ می‌گوید. همه نشانه‌ها و رفتارهایی که محققان و روانشناسی دروغگویی با دروغگو بودن مرتبط می‌دانند، سرنخ‌هایی به ما می‌دهد که شاید بتوانیم دروغ گفتن فردی را تشخیص دهیم؛ اما اعتبار کاملی به این‌که تشخیص ما حتما درست باشد نیست. پس بهتر است تا مطمئن نشدیم به کسی برچسب دروغگویی نزنیم. اما اگر از دروغگو بودن فردی ممطمئن بودید و امیدی به تغییر او نداشتید، بهتر است از معاشرت با او صرف نظر کنید. در ضمن شاید دنیای بدون دروغگو غیرقابل تصور به‌نظر برسد، اما شما دست از چنین تصویرسازی و رویایی نکشید؛ شاید روزی همین رویاها، سبب ایجاد تغییرات بزرگی شوند.