۱۰ مورد از مهم‌ترین مهارت های زندگی که باید یاد بگیرید

مهارت های زندگی (life skills) همان مهارت‌هایی هستند که هر روز سر کار، در منزل یا بیرون از خانه با آن‌ها سروکار دارید. حتماً برایتان اتفاق افتاده است که در شرکت با مسئله‌ای مواجه شوید که برای پیداکردن راه‌حل، به خلاقیت نیاز داشته باشید. یا گاهی با افراد زورگو، بددهن، بدقول، بداخلاق و… مواجه می‌شوید که با حرف‌هایشان شما را آزار می‌دهند و نمی‌دانید در پاسخ آن‌ها چه حرفی بگویید یا در مقابل این افراد چه رفتاری از خودتان نشان دهید. این‌ها فقط چند مثال از کاربرد و نیاز روزانه ما به مهارت های زندگی است که بیان کردیم. اما همین چند مثال ساده نشان می‌دهد که همه ما برای داشتن زندگی بهتر نیاز به یادگیری این مهارت‌ها داریم. در این بلاگ‌پست از مجله بوکاپو ما به سراغ این موضوع رفتیم تا شما در مورد مهم‌ترین مهارت های زندگی و نحوه یادگیری آن‌ها اطلاعات بیشتری داشته باشید.

مهم ترین مهارت های زندگی چیست؟

همان‌طور که گفتیم مهارت های زندگی مهارت‌هایی هستند که به شما برای زندگی بهتر کمک می‌کنند. اما برخلاف تعریف ساده‌اش، طبقه‌بندی مهارت‌های مهم زندگی از بین تعداد زیادی از مهارت‌ها چندان آسان نیست و حتی کارشناس‌ها هم برای انتخاب آن‌ها اتفاق‌نظر ندارند. سازمان بهداشت جهانی تقریباً این مشکل را رفع کرده و اخیراً با انتشار لیستی از مهم‌ترین مهارت های زندگی آن‌ها را در ۵ دسته طبقه‌بندی کرده است که شامل موارد زیر می‌شود.

1. تصمیم‌گیری و حل مسئله
2. تفکر خلاق و تفکر انتقادی
3. مهارت‌های ارتباطی و بین‌فردی
4. خودآگاهی و همدلی
5. مدیریت هیجانات، احساسات و استرس

البته این دسته‌بندی به‌عنوان مهارت‌های ده‌گانه مهم زندگی هم شناخته می‌شود. طبق تعریف این سازمان، مهم‌ترین مهارت های زندگی آن‌هایی هستند که به افراد ابزارهای احساسی، اجتماعی و فکری موردنیاز را برای موفقیت در زندگی – هم در سطح شخصی و هم بین‌فردی – می‌دهند. هرکدام از این مهارت‌ها نقشی مهم در زندگی شخصی، بین‌فردی و اجتماعی‌تان ایفا می‌کنند که در ادامه، بیشتر با آن‌ها آشنا می‌شوید.

مهارتهای زندگی از نظر سازمان بهداشت جهانی

تاکنون متوجه شده‌اید که فهرستی قطعی تحت عنوان مهارت‌های زندگی نیست و سازمان UNICEF هم روی این موضوع تاکید کرده است. چون مهارت زندگی مهارتی است که از فرهنگی به فرهنگ دیگر و از جامعه‌ای به جامعه دیگر فرق می‌کند. همین عوامل باعث می‌شوند تا مهارت زندگی تبدیل به یک مفهوم منعطف شود که حالتی ثابت ندارد. ازاین‌رو تهیه فهرستی از مهارت‌های زندگی که برای اکثریت مردم جهان مفید باشد خیلی سخت است. اما فهرستی که سازمان بهداشت جهانی یا WHO منتشر کرده است تقریباً این شرایط را دارد و شما هم قرار است در این بخش با هر یک از آن‌ها آشنا شوید.

• مهارت تصمیم‌گیری

تصمیم‌گیری یک مهارت مهم و ضروری است. این مهارت یک فرایند شناختی است که به شما کمک می‌کند در هر موقعیتی و با توجه به شرایط تصمیم‌گیری کنید. مهارت تصمیم‌گیری را می‌توان بر اساس فاکتور زمان، پیچیدگی و میزان تفکر تقسیم‌بندی کرد. یک فرایند تصمیم‌گیری ۷ مرحله‌ای هست که به شما کمک می‌کند تصمیمات بهتری بگیرید. این فرایند شامل مراحل زیر می‌شود.

1. تصمیم را مشخص کنید
2. اطلاعات مرتبط را جمع‌آوری کنید
3. جایگزین‌ها را مشخص کنید
4. شواهد را بسنجید
5. از بین گزینه‌ها یکی را انتخاب کنید
6. عمل کنید
7. تصمیمتان و پیامدهایش را بررسی کنید

اما خیلی از افراد با این شیوه تصمیم نمی‌گیرند و همین باعث بروز تصمیمات اشتباه می‌شود که ریچارد تالر و کاس سانستین در کتاب سقلمه از این موضوع به‌عنوان تصمیم‌گیری خودکار یاد می‌کنند و راه‌هایی هم برای جلوگیری از آن به شما یاد می‌دهند.

•  مهارت حل مسئله

از مهم‌ترین مهارت های زندگی می‌توان به مهارت حل مسئله اشاره کرد. این مهارت بخشی از تفکر است و زمانی به وجود می‌آید که ندانید برای رفتن از نقطه A به نقطه B باید چه مسیری را طی کنید. یادگیری این مهارت به شما کمک می‌کند تا با مشکلاتی که در زندگیتان دارید موثرتر و بهتر برخورد کنید. چون این مشکلات حل‌نشده، باعث ایجاد اضطراب، فشار روحی و افسردگی در شما می‌شود. یان رابرتسون در کتاب حل مسئله چند روش ارائه می‌کند که مسئله‌ها را به‌خوبی تشخیص دهید و راه‌حل‌های مناسب هرکدام را پیدا کنید. این مراحل هم به شما در فرایند حل مسئله کمک می‌کنند.

1. مسئله را تحلیل کنید
2. راه‌حل‌های مختلف را پیدا کنید
3. راه‌حل‌ها را ارزیابی کنید
4. یک راه‌حل را اجرا کنید
5. میزان تأثیرگذاری راه‌حل را بررسی کنید

•  مهارت تفکر خلاق

یکی دیگر از مهارت های زندگی مهارت تفکر خلاقانه یا خلاق است. تفکر خلاق به معنی تفکر خارج از چارچوب و توانایی تفکر واقع‌بینانه یا درک منطق بین ایده‌هاست. یادگیری این مهارت زندگی خیلی مهم است چراکه به شما در شناسایی، تجزیه‌وتحلیل و در نهایت حل سیستماتیک مشکلات کمک می‌کند. همچنین این مهارت به افراد و سازمان‌ها کمک می‌کند تا بهره‌وری بیشتری داشته باشند. به همین دلیل هم است که سازمان‌ها به دنبال استخدام افرادی خلاق هستند و این افراد جایگاه ارزشمندی در سازمان‌ها پیدا کرده‌اند.

•  مهارت تفکر انتقادی

در دنیایی که ما زندگی می‌کنیم هر روز نیاز دارید اطلاعات بی‌شماری را جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل کنید و به همین خاطر هم مهارت تفکر انتقادی یا نقادانه اهمیت پیدا می‌کند. این مهارت به شما چگونه فکرکردن را به‌جای به چه چیزی فکرکردن یاد می‌دهد. تفکر انتقادی باعث می‌شود تا سؤال‌های متعددی بپرسید و جواب‌ها متنوعی را هم در نظر بگیرید تا برای پیداکردن راه‌حل برای مسائل خودتان یا تیمتان عملکرد بهتری داشته باشید. پیشنهاد مطالعه: ۱۰ مورد از مهم‌ترین مهارت های زندگی که باید یاد بگیرید

•  مهارت‌های ارتباطی

در بین مهارت های زندگی که تا به اینجا با آن‌ها آشنا شدید، مهارت‌های ارتباطی یکی از مهم‌ترین‌هاست. چون توانایی برقراری ارتباط در همه زمینه‌های زندگی مهم و حیاتی است. یادگرفتن آن باعث می‌شود بتوانید خودتان را ابراز کنید و نظرات و خواسته‌هایتان را مطرح کنید. مهارت برقراری ارتباط تنها با زبان و به‌صورت کلامی نیست؛ شما باید بتوانید با نوشتن یا حتی زبان بدن هم با دیگران ارتباط برقرار کنید. یادگیری مهارت‌های ارتباطی که شامل گوش‌دادن فعال، سخنرانی در جمع، ارتباط کلامی و ارتباط نوشتاری می‌شود به رشد شما در زندگی کمک می‌کند. برای تقویت سخنرانی‌تان می‌توانید کتاب هنر سخنرانی در جمع اثر دیل کارنگی را بخوانید تا با انجام تمرینات آن سخنرانی آسان‌تری داشته باشید.

•  مهارت خودآگاهی

مهارت زندگی خودآگاهی جزو مهارت‌هایی است که به شما کمک می‌کند تا از نقاط ضعف و قوت خودتان شناخت داشته باشید. خودآگاهی یکی از مهارت‌های ضروری زندگی است که از این طریق شما می‌توانید تشخیص دهید که چه زمانی استرس دارید، تحت‌فشار هستید و… . این مهارت به‌نوعی پیش‌نیاز ایجاد ارتباط با دیگران و همچنین همدلی با آن‌هاست. پیشنهاد می‌کنیم کتاب انسان در جستجوی معنا را مطالعه کنید که خاطرات ویکتور فرانکل از اردوگاه کار اجباری نازی‌هاست. این کتاب در شناخت عمیق خودتان و پیداکردن معنای زندگی‌تان خیلی مفید است.

• مهارت همدلی

همدلی یعنی درک احساس و تجربه حس افراد از طریق قراردادن خود به‌جای آن‌هاست. از دیدگاه روان‌شناسی هم همدلی یعنی درک و فهم شرایط عاطفی یا هیجانی دیگران. اگر به نیازها، خواسته‌ها و احساسات طرف مقابلتان اهمیت ندهید، ارتباط شما با دیگران کاملاً یک‌طرفه خواهد بود. مهارت زندگی همدلی به شما کمک می‌کند تا دیگران را بپذیرید حتی اگر با شما متفاوت باشند. بعد از درک این مسئله ارتباطات شما حتی در میان موقعیت‌های قومی و فرهنگی متنوع گسترش می‌یابد.

• مهارت مدیریت احساسات

یکی از مهارت های زندگی که حتماً باید آن را یاد بگیرید و تمرین کنید همین مهارت مدیریت احساسات است. معمولاً احساسات بد در نتیجه تفکر منفی شکل می‌گیرند. یعنی شما فکر می‌کنید که توان انجام کاری را ندارید و در نتیجه حس ناکافی و ضعیف بودن به شما دست می‌دهد. همین عامل باعث بروز مشکلاتی مثل افسردگی و کمبود اعتماد به‌ نفس در شما می‌شود. اما اگر این مهارت زندگی را یاد بگیرید می‌توانید با این افکار منفی و غیرواقعی مقابله کنید و مانع از بروز حس بد در خودتان شوید. کتاب هیجانات چگونه ساخته می‌شوند به‌صورت کامل نحوه شکل‌گیری هیجانات و راه‌های کنترل آن‌ها را شرح می‌دهد و اگر قصد تقویت این مهارتتان را دارید می‌توانید این کتاب را تهیه و مطالعه کنید.

•  مهارت‌های بین فردی

مهارت‌های بین‌فردی همان مهارت‌هایی هستند که ما هر روز در تعامل با افراد دیگر از آن‌ها استفاده می‌کنیم. یادگیری و تمرین این مهارت‌ها باعث می‌شوند تا با افرادی که تعامل داریم روابط بهتری برقرار کنیم. بعضی از افراد به‌صورت ذاتی این مهارت را دارند ولی با این حال این مهارت‌ها اکتسابی هستند و می‌توان با تمرین آن‌ها را یاد گرفت. کار تیمی، مهارت مذاکره، تصمیم‌گیری و… بخشی از این مهارت‌ها هستند.

•  مهارت مدیریت استرس

تحقیقات مختلفی ثابت کرده‌اند که استرس عامل خیلی از بیماری‌های روانی، جسمی و عاطفی است. به همین خاطر هم کنترل آن، جزو مهم‌ترین مهارت های زندگی محسوب می‌شود. مدیریت مؤثر استرس باعث می‌شود تا شادتر باشید و در کنار داشتن زمان کافی، بهره‌وری بیشتری هم داشته باشید و در نتیجه زندگی متعادلی را تجربه کنید. در کتاب مدیریت استرس نویسنده راهکارهایی را ارائه می‌دهد که بتوانید عوامل تنش‌زا را تشخیص دهید و از این طریق، استرستان را کنترل و مدیریت کنید.

چرا یادگیری مهارت های زندگی مهم هستند؟

شما با مهم‌ترین مهارت های زندگی آشنا شدید و در مورد هرکدام از آن‌ها اطلاعاتی را به دست آوردید. در حال حاضر می‌دانید که این مهارت‌ها چه چیزهایی هستند. اما شاید برایتان سؤال باشد که چه لزومی دارد این مهارت‌ها را یاد بگیرید یا اصلاً با خودتان فکر کنید چرا همه باید آن‌ها را یاد بگیرند. برای همه ضروری است چون بدون یادگیری آن‌ها احتمال شکستتان در زندگی بیشتر می‌شود. برخی از این مهارت‌ها به شما کمک می‌کنند تا اعتماد‌به‌نفس خود را بازیابید و به‌خوبی مقابل چالش‌های زندگی‌تان بایستید. برخی دیگر از این مهارت‌ها به شما کمک می‌کنند تا تجزیه‌وتحلیل درستی از شرایط داشته باشید و در نهایت تصمیمی مناسب بگیرید. در کل با یادگیری یک مهارت نمی‌توانید مسیر موفقیت در زندگی را بپیمایید بلکه باید ترکیبی از چندین مهارت را یاد بگیرید که این مهارت‌ها هم جزو آن‌هاست.

آموزش مهارت های زندگی

مهارت های زندگی را می‌توان به روش‌های مختلف یاد گرفت. یکی از روش‌های آموزش مهارت های زندگی همان یادگیری مهارت‌های ده‌گانه است که در بخش‌های قبلی با آن‌ها آشنا شدید و می‌توانید هرکدام از این مهارت‌ها را با مطالعه و تمرین بهبود دهید.   یکی دیگر از روش‌های آموزش این مهارت‌ها هم سیستم H4 است که در آمریکا توسط سازمانی به همین نام طراحی شده است. در این سیستم مهارت‌های مهم زندگی به ۴ دسته سر (Head)، دست (Hand)، قلب (Heart) و سلامتی (Health) تقسیم می‌شوند.

• مهارت‌های مربوط به سر مهارت‌های تفکر و مدیریت هستند.
• مهارت‌های مربوط به قلب مهارت‌های ارتباطی و توجه هستند.
• مهارت‌های مربوط به دست مهارت‌های بخشش و کار هستند.
• و مهارت‌های مربوط به سلامتی مهارت‌های زندگی و وجود هستند.

با توجه به این دسته‌بندی شما می‌توانید در هر بخشی که نیاز به کسب مهارت یا تقویت مهارت زندگی خودتان داشتید تمرین‌هایی را انجام دهید و پیشرفت کنید. همان‌طور که متوجه شدید بخش اعظم یادگیری مهارت های زندگی با مطالعه و همچنین تمرین به دست می‌آید. پس اگر به دنبال یادگیری و تقویت مهارت‌های زندگی‌تان هستید هرگز از مطالعه کتاب‌های مختلف در زمینه روانشناسی و رشد و توسعه مهارت های فردی غافل نشوید که برخی از این کتاب‌ها هم در بوکاپو موجود هستند و در بخش بعدی آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

کتاب مهارت های زندگی

می‌دانید که با مطالعه کتاب‌های مختلف می‌توان مهارت های زندگی را یاد گرفت. به همین خاطر در این بخش چند کتاب معرفی می‌کنیم که در زمینه‌های مختلف به شما در یادگیری این مهارت‌ها کمک می‌کنند.

کتاب هفت عادت مردمان موثر

اولین کتابی که با آن شروع می‌کنیم کتاب هفت عادت مردمان مؤثر است. استفان کاوی در این کتاب توضیح می‌دهد که برای موفقیت باید عادت‌های افراد موفق را در خودتان ایجاد کنید. اما این کار با شناخت عمیق خودتان آغاز می‌شود. او این کار را مانند تیز کردن تبر می‌داند و معتقد است که با بازسازی و شناخت عمیق خودتان می‌توانید کنترل زندگی‌تان را در دستتان بگیرید و شروع به ساخت عادت‌های خوب کنید.

کتاب آیین دوست‌یابی

کتابی دیگر که در تقویت مهارت های زندگی برایتان مفید است کتاب آیین دوست‌یابی است. این کتاب اثر دیل کارنگی استاد معروف حوزه رشد فردی است که یکی از کتاب‌های پرفروش هم به‌حساب می‌آید. او در این کتاب چند شیوه را توضیح می‌دهد که با کمک آن‌ها می‌توانید تأثیرگذار باشید و ارتباط مؤثری با دیگران برقرار کنید. این عوامل شامل قدردانی و تحسین، خوب گوش‌کردن، صحبت از علایق مخاطب و… می‌شود.

کتاب قاطع

حتماً برای شما هم شرایطی پیش‌آمده که در موقعیت سختی قرار گرفته‌اید و توان تصمیم‌گیری نداشتید. اما موفقیت با عبور از این مسائل سخت و تصمیم‌گیری درست در همان شرایط سخت حاصل می‌شود. برادران هیث در کتاب قاطع به‌خوبی توضیح می‌دهند که چگونه تصمیماتی که می‌گیریم بر آینده ما تأثیر می‌گذارند. آن‌ها در ادامه راه‌حل‌هایی را پیشنهاد می‌کنند که با استفاده از آن‌ها می‌توانید تصمیماتی درست و به‌موقع بگیرید.

کتاب هنر تاثیرگذاری

این کتاب با داستان پسری روایت می‌شود که بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه وارد دنیای حرفه‌ای و کار شده است. بعد از شروع به کار یکی از افراد موفق و تأثیرگذار آمریکا چند قانون را به او یاد می‌دهد که بدون دانستن آن‌ها هرگز نمی‌تواند در کاری موفق شود. اگر شما هم مایل هستید که قوانین مهم تأثیرگذاری بر دیگران را بدانید و از آن‌ها استفاده کنید می‌توانید این کتاب پرطرفدار را در بوکاپو مطالعه کنید.

سخن آخر

تا اینجا شما با انواع مهارت های زندگی و مهم‌ترین آن‌ها آشنا شدید. علاوه‌بر این توضیح دادیم که چرا باید این مهارت‌ها را یاد بگیرید و نحوه آموزش و چند کتاب خوب برای یادگیری مهارت های زندگی به شما معرفی کردیم. از این به بعد خودتان هستید که باید به دنبال یادگیری این مهارت‌ها رفته و در کار و زندگی‌تان از آن‌ها استفاده کنید تا شاهد پیشرفت باشید. خوشحال می‌شویم شما هم اگر مهارتی را می‌شناسید که در این مطلب به آن اشاره نشده است در بخش نظرات همین پست با ما به اشتراک بگذارید.