انطباق پذیری (adaptability)، واژه آشنایی برای همه ما است. سادهترین و آشناترین موقعیتی که تجربه کردیم و مجبور شدیم خودمان را با آن انطباق دهیم، شرایط کرونا بوده که مسیر شغلی و اجتماعی ما را تحت تاثیر قرار داده است.
چند بار تا به حال برایتان پیش آمده که در یک شرایط کاری سخت قرار بگیرید که قبل از آن، حتی تصور و فکر کردن به این شرایط، دلهره و ترس به وجودتان میانداخت؟ اما در نهایت با قرار گرفتن در آن شرایط، توانستید خودتان را با شرایط وفق دهید؟
چه خاطراتی را از گذشته به یاد دارید که زمانی تصور میکردید اگر در آن موقعیت قرار بگیرید، امکان ندارد بتوانید آن را تحمل کنید؟ اما در نهایت توانستید از پس آن بربیایید؟بیایید از جانب دیگری نگاه کنیم.
چقدر در محیط کار و در بین همکاران، آماده پذیرش چالشها، آدمها و شرایطی هستید که به طور ناگهانی تغییر میکنند؟ چقدر توانایی این را دارید که خودتان را با شرایط جدید در محل کار، وفق دهید؟ این بحث جذاب را در مجله بوکاپو دنبال کنید تا در انتها پاسخ تمام سوالاتتان را بدانید.
انطباق پذیری چیست؟
در این قسمت با یک مثال دقیق بیان میکنیم که انطباق پذیری یعنی چه. احتمالا تا حدودی با زندگی انسانهای اولیه آشنا باشید. زندگی انسان از گذشته تا به امروز، پر از چالش و سختی بوده است.
او برای بقا ناچار بوده خود را با شرایط مختلف وفق دهد. این مفهوم انطباقپذیری یا سازگاری است. انطباقپذیری یعنی سازگاری با شرایط و محیط سخت برای رقم زدن اتفاقات مؤثر و عملی شدن اهداف نهایی.
توانایی انطباقپذیری یعنی شما قادر هستید با ذهنی باز، آماده هرگونه چالش و تغییرات جدید باشید و یاد بگیرید که چطور در وضعیت فعلی، کار خود را به بهترین نحو انجام دهید. به همین دلیل تقویت ویژگی انطباقپذیری را میتوان از جمله مهارتهای نرم نامید که در ارتباطات فردی و اجتماعی خود به آن نیاز خواهید داشت.
انطباق پذیری عاطفی
این ویژگی، قدرتی است که کمکمان میکند در برابر سختیها و ناملایمات گذرای زندگی، به شخصیت قویتری برسیم و دوباره به مسیرمان ادامه دهیم. در واقع، این ویژگی، به این معنا نیست که شما هرگز دچار ناامیدی نمیشوید.
اما میتوانید زودتر از بقیه از وضعیت ناامیدی و دست روی دست گذاشتن خارج شده و دست به اقدام موثر بزنید. به قول نسیم نیکلاس در کتاب پادشکننده برخی افراد در برابر ناملایمات و نوسانات زندگی، نه تنها خم به ابرو نمیآورند بلکه طعم شیرین پیشرفت را نیز میچشند.
در این کتاب میبینیم که چطور در سختیها، شخصیتهای قوی ساخته میشود.
افرادی که از انطباق پذیری عاطفی برخوردارند، میدانند که در پی هر طوفان و سختی که تجربه کردند، چگونه با تکیه به توان درونیشان به زندگی روزمره بازگردند.
کتاب گزینه ب به راهکارهای مؤثری در این زمینه اشاره کرده که یاد بگیریم چطور در زندگی کاری و شخصی از طوفان بیرون بیاییم و به شادمانی برسیم.
مهارت سازگاری شما را قادر میسازد تا منعطف باشید و تغییرات را به راحتی بپذیرید. به قول چارلز داروین: «ماندگارترین گونهها، قویترین و باهوشترین گونهها نیستند. بلکه آن گونهایست که با تغییرات و شرایط سخت، سازگار است.»
انطباق پذیری سازمانی
تصور کنید در یک شرایط کاری ثابت با مدیر و همکاران ثابتی، سالهای سال، کار میکنید. ناگهان مدیر ارشد، فوت کرده و پسر مدیر جایگزین او در سازمان میشود. سیستم مدیریت پسر هیچ شباهتی به مدیریت پدر ندارد و ناگهان به دنبال این اتفاق، یک نوسان شدید در شرکت اتفاق میافتد.
در این میان پسر خیلی تلاش میکند تا سازمان را با شیوه مدیریتی خود وفق دهد و شما هم به عنوان کارمند این سازمان هر روز با چالش جدیدی روبرو هستید. چه واکنشی نشان میدهید؟
برخورداری از ارتباط سازمانی موثر در پیشرفت یک سازمان اهمیت زیادی دارد. در واقع اگر در یک سازمان کارکنان و مدیران آن سازمان با هم ارتباط موثر نداشته باشند هیچ جریان اطلاعاتی در این سازمان برقرار نیست.
در نتیجه هرگز نمیتوان نام آن را تیم نامید و در نهایت، به نابودی سازمان منجر میشود.
پیشنهاد مطالعه: اهمیت انطباق پذیری در زندگی شغلی و اجتماعیاگر نمیخواهید رهبر یا مدیری باشید که افراد مجبور به اطاعت از او هستند و هیچ دل خوشی از او ندارند، بایستی توانایی الهام بخشیدن و تاثیرگذاریتان بر روی افراد را بالا ببرید.
در صورتی که میخواهید بدانید چگونه به یک رهبر واقعی تبدیل شوید که افراد مشتاق فرمان پذیری از او هستند، خلاصه کتاب ۵ مرحله رهبری کمک بزرگی به شما میکند.
انطباق پذیری سازمانی (Organizational Adaptability) کار راحتی نیست. اما داشتن آن، جزو مهارتهای نرم است که برای رشد فردی و اجتماعی نوعی نقطه قوت محسوب میشود.
این افراد در مقابل ظهور یک قانون یا تکنولوژی به جای ایستادگی و مقاومت، سعی میکنند از فرصت جدید برای بهبود کسب و کار و انجام وظایف خود استفاده کنند. به همین دلیل است که این روزها، داشتن مهارتهای نرم، حتی از مهارتهای سخت نیز برای کارفرمایان مهمتر است.
پیشنهاد مطالعه: اهمیت انطباق پذیری در زندگی شغلی و اجتماعیاز جمله عوامل سازگاری با سازمان یا محیط کار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
برای حل تعارضات و مشکلات تلاش میکنید
اگر از ویژگی انطباقپذیری برخوردار باشید در این شرایط، اگر در سازمان یا محل کارتان مشکلی به وجود بیاید، شما به جای دامن زدن به اختلافات سعی دارید تا مسائل را با گفتگو یا پیدا کردن راهکار مناسب حل کنید.
این افراد معمولا مهارت و تسلط بالایی بر روش های مدیریت تعارض دارند و همین مهارتها باعث تقویت ویژگی انطباق پذیری در آنها میشود.
پیشنهاد مطالعه: اهمیت انطباق پذیری در زندگی شغلی و اجتماعیاز چالشها و مشکلات فرار نمیکنید
نه اصلا! منظور ما از فردی که انطباق پذیری بالایی دارد، مسلما این نیست که با آغوشی باز پذیرای مشکلات و چالشها است. اما کسی که این ویژگی را دارد، قابلیت ایستادگی در بحرانها و شرایط سختی را داراست.
به این ترتیب با شرایط دشوار، دچار از هم فروپاشیدگی یا به هم ریختگی روانی نمیشود و خود را با شرایط وفق میدهد.
از یادگیری و تجربه فناوریهای جدید استقبال میکنید
اوایل کرونا، بسیاری از کسبوکارهای سنتی تعطیل شدند. در این میان، برخی ضرر کرده و نتوانستند خود را با تکنولوژی و کسب و کار آنلاین وفق دهند.
برخی از کسب و کارها نیز با تغییر از شیوه سنتی به آنلاین، نه تنها ضرر تعطیلی کسبوکار سنتی خود را جبران کردند، بلکه سود بیشتری نیز از این موقعیت به دست آوردند.
انطباق پذیری مسیر شغلی
آیا تا به حال برایتان پیش آمده که تا مدتها، یک کار معمول و روتین روزانه را سرکار انجام داده و ناگهان تغییرات شغلی باعث شود کارهای جدید پرچالشی پیش رویتان قرار بگیرد؟ چقدر توانستید بر این اوضاع مسلط شده و خودتان را وفق دهید؟
مفهوم سازگاری شغلی همین است. اینکه شما در مواجهه با وظایف و مسئولیتهای شغلیتان، به آرامی با تغییرات و چالشها تطبیق پیدا کرده و تواناهاییهایتان را نشان دهید. تطبیق پذیری شغلی عامل مهمی در پیشرفت شغلی است.
سادهتر بگوییم، انطباقپذیری شغلی یعنی برای کنار آمدن با وظایف و جابهجایی مسئولیتها و تغییر و چالشهای شغلی چه میزان توانایی دارید.
به همین دلیل است که مدیر برخی سازمانها که رشد و توسعه سازمان به دنبال رشد فردی کارمندان برایشان اهمیت دارد، هنگام استخدام، این ویژگی را در شما محک میزنند.
مهارتهای مورد نیاز برای انطباق پذیری شغلی
موارد زیادی بر داشتن انطباقپذیری شغلی تاثیر میگذارد. نگرانی از بابت میزان درآمد شغل مورد نظر، میزان کنترل و جایگاه شغلی، کنجکاوی و اعتماد به نفس، از جمله این موارد هستند.
به طور کلی برای داشتن انطباق پذیری شغلی، بایستی ویژگیهای زیر را داشته باشید:
مهارت مدیریت زمان و برنامه ریزی
کسانی که دارای ویژگی سازگاری شغلی هستند، معمولا در مورد اهداف شغلی و فرصتهایی که دارند، فکر کرده و برنامهریزی میکنند. آنها در مسیر شغلی خود، آماده پذیرفتن تغییراتی هستند که ممکن است باعث شود مسیر شغلیشان برای همیشه تغییرکند.
اگر همیشه با لیست بلند بالا از کارهای انجام نشدهتان روبرو هستید، آموختن مهارت بهره وری و مدیریت زمان به شما کمک خواهد کرد.
مهارت آگاهی از منابع موجود و علاقهمندیهایتان
اگر میخواهید انطباقپذیری شغلی خود را افزایش دهید، در قدم اول، بایستی به طور واضح، در مورد چیزی که میخواهید در شغل و حرفهتان به آن برسید، اطلاعات داشته باشید.
این کار علاوه بر ایجاد اعتماد به نفس در شما، باعث میشود بتوانید روی مسیرتان متمرکز باقی بمانید. به قول ال ریس، در کتاب تمرکز اگر یک مدیر دقیقا نداند که به کجا میرود و روی چه موضوعی تمرکز دارد، احتمالا به هیچ جا نرفته و هیچ هدفی را پوشش نمی دهد.
مهارت برقراری ارتباط موثر با دیگران
شما به عنوان فردی که در یک سازمان کار میکنید، بایستی توانایی برقراری ارتباط سازمانی با اعضای دیگر را داشته باشید. در واقع، یک رفتار درست برای ایجاد یک فضای کاری مناسب، میتواند بر انگیزه هر یک از اعضا تاثیر بگذارد.
شناخت نوع و ویژگیهای شناختی افراد نیز در برقراری یک ارتباط موثر با دیگران تاثیر گذار است. دستهبندیهای مختلف شخصیت را میتوانید در مقاله انواع شخصیت مطالعه کنید.
شناخت تفاوتهای فردی و توجه به این موضوع که همه افراد لزوما مانند هم فکر نمیکنند، به برقراری ارتباط موثر کمک میکند. اینکه یک شنونده فعال و بدون قضاوت باشید از دیگر اصول برقراری ارتباط موثر است
انطباق پذیری اجتماعی
شاید دوران مدرسه و همکلاسیهایتان را به یاد داشته باشید. برخی پر از شور و اشتیاق برای دوستی با همکلاسیهای دیگر بودند و برخی دیگر معمولا با جمع همراه نشده و در زنگ تفریح یا ورزش هم اوقات خود را به تنهایی سپری میکردند.
مثلا در یک جامعه هم سن و سال، تیم یا گروه خاص، با وجود اختلاف نظر و تفکرات مختلفی که وجود دارد، شما این قابلیت را دارید که خود را با این تفاوتها تطبیق داده و تواناهاییهایتان را در همین راستا به کار بگیرید. در واقع با دیگران تعامل دارید.
داشتن یک ارتباط موثر فراتر از یک فن بیان خوب و اجتماعی بودن است. در واقع داشتن انطباق اجتماعی، به شما این امکان را میدهد که در اجتماع بدون اینکه از چالشها و تفاوتها هراس داشته باشید، بتوانید جایگاه خود را پیدا کرده و تواناییتان را به کار ببرید.
پیشنهاد مطالعه: اهمیت انطباق پذیری در زندگی شغلی و اجتماعیبا تقویت ویژگیهای زیر میتوانید انطباقپذیریتان را افزایش دهید:
روند فکریتان را تغییر دهید
شاید گاهی لازم باشد که ذهنیت «این راهی است که همیشه انجام میدهیم» را کنار بگذارید. با وجودی که گاهی تغییر ممکن است ترسناک باشد، اما آن را بپذیرید.
پذیرش تغییر، به شما فرصت یادگیری و رشد میدهد که در مسیرهای تکراری و همیشگی وجود ندارد. اینطوری ذهنتان خلاقتر میماند و نسبت به ایده و دیدگاههای دیگران نیز با ذهنی باز روبرو میشوید.
در کتاب دوباره فکر کن به خوبی مطرح شده که تجدید نظر نکردن بر روی افکار چه فاجعهای به بار میآورد. این کتاب ارزشمند برای شما در بوکاپو خلاصه شده است.
ریسک پذیر باشید
تا زمانی که در منطقه امن باقی مانده باشید، پیشرفت اتفاق نمیافتد. زندگی در منطقه امن شما را وارد یک رکود بیپایان میکند و جلوی رشدتان را میگیرد.
پیشنهاد مطالعه: اهمیت انطباق پذیری در زندگی شغلی و اجتماعیگاهی وقتها شما برای انطباق پذیری بایستی ریسک کنید تا پیشرفت حاصل شود. این در حالی است که بسیاری از افراد، با سرعت نور از ریسک کردن فرار میکنند.
جالب است بدانید که در مطلب ریسک پذیری چیست؟ گفته شده افراد ریسک پذیر معمولا روحیه کارآفرینی بالایی دارند و به دنبال تجربههای جدید، فرصتهای تازه خلق میکنند.
این ویژگی، یکی از راههای افزایش اعتماد به نفس است. پیشنهاد میکنیم اگر اهل ریسکپذیری یا به دنبال کارآفرینی هستید، این مطلب را در بوکاپو مطالعه کنید.
دیگران را تشویق کنید تا خلاق باشند
برای داشتن ذهن باز و خلاق، بهترین کار این است که دیگران را نیز تشویق کنید که متفاوتتر، بلندتر و خلاقانهتر فکر کنند. به این ترتیب فضای بازتری شکل میگیرد که خواهید فهمید لزوما بهترین مسیر، مسیر همیشگی که طی میکردید، نیست.
تشنه یادگیری باشید
افراد کنجکاو و با پشتکار بالا، معمولا افراد تطبیق پذیری هستند. از این بابت که عاشق یادگیریاند و در هر چالش و تغییری که اتفاق میافتد، بهدنبال یادگیری و رشد هستند.
در صنعت خود، بهدنبال فناوریهای جدید باشید، به بهبود کارایی و کیفیت فکر کنید، از کسانی که اطلاعات بیشتری از شما دارند، یاد بگیرید، مطالعه کنید و با آغوشی باز مشتاق یادگرفتن باشید.
برای به دست آوردن توانایی بیشتر، کتاب بی حد و مرز میتواند عملکرد مغزتان را بهبود دهد و کمکتان کند تا به انگیزهای بی حد و مرز برسید.
هوش هیجانیتان را تقویت کنید
این مهارت ترکیبی از مهارتهای نرم همچون مهارتهای اجتماعی، خودآگاهی و همدلی است. هوش هیجانی میتواند به اجتماعی شدن و گسترش ارتباطاتتان کمک کند.
برای آشنایی بیشتر با جنبههای دیگر این مهارت، مطلب هوش هیجانی چیست کمکتان میکند این ویژگی را در خودتان شناسایی و آن را تقویت کنید.
در پایان
امیدواریم از این مطلب لذت برده باشید. با هم مفهوم انطباق پذیری و انواع آن را بررسی کردیم و راههای تقویت این ویژگی را دانستیم. حالا شما برایمان بنویسید تا چه حد میتوانید در چالشها و شرایط جدید، کارتان را به بهترین نحو انجام دهید و خودتان را با شرایط وفق دهید؟
توانایی فرد را در سازگاری با شرایط و محیط سخت نشان میدهد. به طوری که فرد با ذهنی باز آماده پذیرش هرگونه چالش یا تغییراتی است تا در نهایت بتواند اتفاق موثری رقم بزند.
انطباقپذیری اجتماعی از مهارتهای نرمی بوده که توانایی ایجاد ارتباط، سازگاری و تعامل با افراد دیگر در یک گروه یا اجتماع با هدف مشترک را نشان میدهد.
افرادی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردار هستند، قابلیت تعامل و سازگاری بیشتری نسبت به دیگر افراد دارند. این افراد درک عمیقتری نسبت به انسانهای اطراف خود دارند.
سازگاری یعنی در عین حال که خود را با محیط و افراد وفق میدهیم، هویت خود را نیز حفظ کنیم. در واقع در کنار تواناییها، ارزش و باوری که به آن پایبندیم، مهارت کنار آمدن با انسانها و شرایط را نیز داریم. این همان مفهوم انطباقپذیری است.