خلاقیت کودکان را چگونه شکوفا کنیم؟ (۷ راهکار کلیدی)

پرورش خلاقیت کودکان بسیار مهم است. اگر فردی را می‌شناسید که معتقد است هیچ‌گونه خلاقیتی ندارد و نمی‌تواند کارها را به صورت خلاقانه انجام دهد، احتمالا در کودکی به انجام فعالیت‌هایی که باعث پرورش خلاقیتش شوند نپرداخته است.

شما به‌عنوان پدر یا مادر نقش بسیار مهمی در پرورش خلاقیت کودک خود دارید؛ اما ممکن است ندانید چگونه می‌توانید به او کمک کنید و حتی ناخواسته باعث کاهش خلاقیت کودک خود شوید.

در این مقاله از مجله بوکاپو درباره اهمیت خلاقیت در کودکان و روش‌های پرورش آن می‌خوانید. همراه ما باشید.

خلاقیت چیست؟ چرا پرورش خلاقیت کودکان مهم است؟

خلاقیت را معمولا به معنای توانایی ساختن یا به وجود آوردن یک چیز جدید و توانایی فراتررفتن از شیوه‌های سنتی تفکر تعریف می‌کنند. به بیان ساده‌تر هرگاه کسی فکر، ایده، روش، شیء یا راه‌حلی پدید آورد که نو و بدیع بود، دست به خلاقیت زده است.

شما به هر رشته و هر کاری که علاقه‌مند باشید اگر از خلاقیت خود استفاده کنید در آن کار موفق‌تر و بی‌رقیب‌تر می‌شوید. پس پرورش خلاقیت کودکان بسیار مهم است، زیرا باعث می‌شود آیندهٔ کودک به شکل بسیار زیباتری رقم بخورد.

در این رابطه در کتاب ماندن در وضعیت آخر می‌خوانید که کودکی ما چه تاثیر عمیقی بر آینده ما دارد و چگونه می‌توانیم با تربیت درست کودکان خود، آینده آن‌ها را بسازیم.

پرورش خلاقیت در کودکان فواید زیادی برای کودک شما دارد که در ادامه ۵ مورد از آن‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.

• رشد فیزیکی

ابزاری که والدین برای رشد خلاقیت کودکشان فراهم می‌کنند می‌تواند سبب رشد فیزیکی او هم بشود. کار با موادی مانند مداد رنگی، نوار چسب، خاک رس و … باعث رشد مهارت‌های حرکتی در کودکان خردسال می‌شود و هماهنگی دست و چشم را تقویت می‌کند. فعالیت‌های خلاقانه این‌چنینی به رشد عضلات هم کمک می‌کند.

•  رشد ذهنی

خلاقیت، فرصت‌هایی را برای کودکان فراهم می‌کند تا ایده‌های جدید را امتحان کنند، تخیل و مهارت‌های حل مسئله خود را توسعه دهند و نتایج آزمایش‌هایشان را ببینند.

این مسئله به آن‌ها کمک می‌کند بفهمند چه چیزی را دوست دارند. همچنین توانایی‌های خود را کشف می‌کنند و سبب رشد ذهنی آن‌ها می‌شود.

• رشد شخصی

تجربه خلاقانه به کودکان کمک می‌کند تا تجربیات و احساسات خود را از طریق راه‌های غیرکلامی بیان کنند. این مسئله می‌تواند به رشد اعتمادبه‌نفس، مهارت‌های ارتباطی و داشتن حس هویت کودک کمک کند. در عین حال به کودک کمک می‌کند تا با احساسات خود کنار بیاید.

• عزت نفس

هنگامی که کودکی در فرایند تجربهٔ یک خلاقیت قرار می‌گیرد و دست به خلاقیت می‌زند، معمولا با تشویق اطرافیان مواجه می‌شود.

این تشویق و تجلیل حسی به او می‌دهد که باعث می‌شود خودش را به‌عنوان فردی خلاق قبول کند و عزت نفسش بالا رود.

کتاب شش ستون عزت نفس که یکی از پرمخاطب‌ترین کتاب‌های بوکاپو است، به شما می‌گوید که وجود عزت نفس، تا چه اندازه زندگی شادتری برای شما می‌سازد و باعث می‌شود با مشکلات بهتر روبه‌رو شوید.

• تقویت حل مسائل

فعالیت‌های خلاقانه کودکان فرصت‌های خوبی را برای حل مسئله، همکاری و مذاکره فراهم می‌کند. همه این مهارت‌ها، مهارت‌های کلیدی برای زندگی هستند و در آینده فرزند شما تاثیر فراوان دارند.

خانواده چه نقشی در افزایش خلاقیت کودک دارد؟

اگر صاحب فرزندی هستید، باید بدانید کودکی او و شیوه تربیت شما چه تاثیر عمیقی بر آینده‌اش دارد. فرزند شما در سنین کودکی یاد می‌گیرد که چگونه اعتمادبه‌نفس داشته باشد و از پس کارهای خود بربیاید.

اگر شما با شیوه تربیتی نادرست این قدرت را از او بگیرید، درواقع آینده را از او گرفته‌اید. در کتاب اصول تربیت فرزند می‌خوانید که تربیت والدین چگونه می‌تواند باعث رشد فرزندی شاد و مستقل یا بی‌کفایت و بدون خلاقیت شود.

خلاصه کتاب اصول تربیت فرزند

بهترین شیوه برای تربیت فرزندانی موفق

جولی لیثکات هیمز

در ۳۲ دقیقه مطالعه کنید

مشاهده کتاب اصول تربیت فرزند

پس شما نقش پررنگی در پرورش خلاقیت کودک خود دارید؛ اما چگونه می‌توانید خلاقیت کودک خود را پرورش دهید؟ این سؤالی است که در ادامهٔ این مقاله پاسخش را می‌خوانید.

چگونه خلاقیت کودکان را افزایش دهیم؟

کودکان به‌طور طبیعی کنجکاو هستند و این امر باعث می‌شود تا حدودی خلاقیت‌های خود را شکوفا کنند؛ اما برای توسعه توانایی‌های خود و استفاده کامل از پتانسیل خود به حمایت احتیاج دارند.

در ادامه فهرستی را از نکاتی که به والدین و معلمان کمک می‌کند تا خلاقیت کودکان را افزایش دهند با هم بررسی می‌کنیم.

۱. مثال‌هایی را برای جرقه زدن ایده‌ها نشان دهید

این‌که یک صفحه سفید خالی جلوی کودک خود بگذارید و از او بخواهید با خلاقیتش تصویری برای شما بکشد، ممکن است برای او ترسناک باشد!

اما نشان دادن مجموعه‌ای از عکس‌ها، مثال‌ها و نقاشی‌های دیگر می‌تواند جرقه خلاقیت را در کودک شما بزند. البته این خطر وجود دارد که کودک از نمونه‌های موجود تقلید کند.

این اتفاق در شروع بد نیست، اما در ادامه از او بخواهید نمونه‌ها را تغییر دهد و اصلاح کند. از او بخواهید برداشت شخصی خود را به نمونه اضافه کند و آن را مال خود کند.

۲. ابزار خلاقانه برای کودک خود تهیه کنید

کودکان عمیقا تحت تاثیر اسباب‌بازی‌ها، ابزارها و مواد موجود در دنیای اطراف خود هستند؛ برای آنکه کودک شما درگیر فعالیت‌های خلاقانه شود خوب است که به ابزار و مواد گوناگونی دسترسی داشته باشد.

البته لازم نیست این مواد و ابزار را حتما از اسباب‌بازی‌فروشی‌ها تهیه کنید. موادی مانند چوب بستنی، پارچه، نوارچسب و … هم می‌توانند ابزار شکوفایی خلاقیت کودک شما شوند.

۳. یادتان باشد هر کودکی به نوعی از خلاقیت علاقه دارد

ممکن است فرزند دوست شما به ساختن شکل‌های مختلف و گوناگون با لگو علاقه‌مند باشد، اما کودک شما خلاقیتش را با شعر گفتن نشان دهد.

کودکان از طریق فعالیت‌های گوناگون خلاقیت نشان می‌دهند و خلاقیت می‌آموزند. شما با تشویق کودکتان می‌توانید به او کمک کنید تا فعالیت موردعلاقه خود را که در آن خلاقیت بیشتری دارد کشف کند.

کتاب دیگری که در راه پرورش فرزندتان به شما کمک می‌کند، کتاب چگونه با کودکمان صحبت کنیم چگونه به او گوش کنیم است. شما می‌توانید خلاصه این کتاب را در ۲۴ دقیقه در بوکاپو مطالعه کنید.

۴. بر فرآیند تاکید کنید نه محصول

بسیاری از بهترین تجربیات یادگیری زمانی اتفاق می‌افتند که افراد فعالانه درگیر ساخت محصولی هستند. درواقع پروسه‌ای که برای ساخت محصول طی می‌شود می‌تواند یک کلاس درس برای یادگیری خلاقیت باشد.

پس هنگامی که کودک شما درحال خلق یک تجربه است، فرآیند را برای او برجسته کنید، نه فقط محصول نهایی را. از کودک خود درباره راهکارها و منبع الهامش بپرسید.

۵. به کودکتان زمان دهید

برای کودکان کارکردن روی پروژه‌های خلاقانه زمان‌بر است. به‌خصوص اگر دائما درحال کشف ایده‌های جدید باشند. اگر تحت فشار قرار بگیرند و مدام درگیر محدودیت زمانی باشند ممکن است خلاقیتشان تضعیف شود.

زیرا ریسک‌پذیری و آزمایش به کم‌ترین حد خود می‌رسد و اولویت، رسیدن به پاسخ درست در زمان تعیین شده می‌شود. این اتفاق می‌تواند خلاقیت را در کودک شما بکشد.

۶. با کودکانتان همکاری کنید

برخی از والدین و معلمان بیش از اندازه درگیر پروژه‌های خلاقانه کودک خود می‌شوند و به‌نوعی در کار او دخالت می‌کنند. برخی از والدین هم اصلا کاری به کار کودک خود ندارند و به‌هیچ عنوان خود را درگیر نمی‌کنند.

اما اگر نقطه میان این دو قرار بگیرید و با کودک خود در حد لازم همکاری کنید، هم به شکوفایی خلاقیت کودک خود کمک کرده‌اید و هم رابطه قوی‌تری با کودک خود خواهید ساخت.

۷. از کودک خود سؤال بپرسید

غوطه‌ورشدن در پروژه برای کودک شما بسیار خوب است؛ اما این نباید باعث شود که او از تامل کردن بر کاری که می‌کند غافل شود.

برای تامل بر کاری که انجام می‌دهد از او سؤالاتی بپرسید. سوالاتی مثل: چگونه به ایده این پروژه رسیدی؟ چه چیزی در این پروژه برای تو شگفت‌انگیز است؟  و … .

در انتهای این بخش کتابی معرفی می‌کنیم که به ما می‌آموزد چگونه مغز کودک خود را فعال کنیم. اگر فرزند دارید، مطالعه کتاب سی میلیون کلمه را از دست ندهید.

بازی هایی برای افزایش خلاقیت کودکان

کودکان عاشق بازی هستند. چه چیزی بهتر از اینکه بازی‌هایی انجام دهند که باعث خلاقیتشان شود؟ در ادامه ۲ بازی را که به خلاقیت کودکان کمک می‌کند با هم بررسی می‌کنیم.

• اسم ابرها

با کودک خود به محیط باز بروید و با یک بازی بسیار آسان تخیل و خلاقیت کودک خود را به بازی بگیرید. از او بخواهید به ابرها خیره شود و هر تصویری را که می‌بیند بگوید. سپس برای آن تصویر قصه بسازد.

احتمالا داستان‌های بامزه‌ای می‌شنوید، مثلا داستان خرگوش ابری که با لاک‌پشت ابری در حال مسابقه است!

• بازی صداها

چند قاشق چوبی و یک قابلمه و یک ماهی‌تابه به کودک حود بدهید و اجازه دهید لذت‌های پرسروصدا را کشف کند. آن‌ها را تشویق کنید که با استفاده از اشیاء روزمره صداهای منحصربه‌فرد ایجاد کنند. فقط قبل از این کار بهتر است یک جفت گوش‌گیر هم برای خودتان تهیه کنید.

همان‌طور که می‌بینید شما می‌توانید بدون هیچ هزینه‌ای و با کمترین امکانات بازی‌های برای کودک خود ترتیب ببینید که خلاقیت او را شکوفا کنند.

نتیجه گیری

شکوفایی خلاقیت کودکان تاثیر بسیار مهمی بر آینده آن‌ها دارد. در این مقاله سعی کردیم درباره چگونگی شکوفایی این خلاقیت و دلایل اهمیت آن با هم صحبت کنیم. راهکار شما برای شکوفایی خلاقیت کودکتان چه بوده؟