ثبت نام و دریافت هدیه
زندگی سالم چیست؟
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی منظور از زندگی سالم وضعیتی است که فرد از نظر جسمی، روحی و اجتماعی در سلامت کامل باشد. به بیان دیگر تمامی اقدامات، مراحل و فعالیت‌هایی که انسان برای رسیدن به سلامت جسمی و روحی خود انجام می‌دهد، تعریف حقیقی زندگی سالم است.
شاید این سوال حداقل یک بار برای هر کسی پیش بیاید که چرا باید بر سلامت جسم و روان اینقدر تاکید می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت ما فقط یک بار فرصت زندگی کردن داریم و سلامت روح و جسم ما کیفیت همین فرصت محدود را رقم می‌زند.
آمارها نشان میدهند که سالانه تعداد زیادی از انسانها به بیماری‌های قلبی و عروقی، روحی و روانی، دیابت و سرطان مبتلا می‌شوند. از سویی تعداد بالای افراد بیمار در یک جامعه موجب افسردگی و عدم پیشرفت کل جامعه می‌شود. پس هرکس با مراقبت از خودش به عنوان عضوی از جامعه، می‌تواند کل جامعه را نیز از آسیب‌های متعددی نجات دهد.
سبک زندگی سالم و شاد
ضرب المثل «از حرف تا عمل فاصله بسیار است» را اکثر ما شنیده‌ایم. کاربرد این مثل هنگامی است که یک فرد تصمیم به انجام کاری می‌گیرد ولی هنگامی که باید اقدام کند، به هر دلیلی آن را به تاخیر می‌اندازد. پس برای داشتن یک زندگی سالم فقط گفتن اینکه می‌خواهم سلامت و شاد باشم کافی نیست، بلکه عمل کردن به شیوه‌هایی که باعث می‌شود فرد یک زندگی سالم داشته باشد اهمیت دارد.
برای داشتن سبک زندگی سالم، چک لیست مهمی وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
ترک عادتهای بد یا ناسالم
ابتدا باید هرکس عادتهای بد خود را شناسایی کند و انجام آنها را کاهش دهد تا زمانی که دیگر آن عادت بد به طور کامل حذف شود. ترک بعضی از عادتهای بد به جسم و برخی به روان کمک می‌کند. هر فردی خودش مسئول انجام این تغییرات است و نه دیگران!
در واقع ما باید عادتهای بد را با عادتهای خوب و مفید جایگزین کنیم زیرا که مطالعه چرخه شکل‌گیری عادت به ما نشان می‌دهد که فقط کنار گذاشتن یک عادت بد برای بهبود کیفیت زندگی کافی نیست. چارلز داهیگ در کتاب قدرت عادت از انگیزه پنهان در عادتهای ما و نحوه شکل‌گیری چرخه عادت می‌گوید. مطالعه این خلاصه کتاب قدم اول در مسیر ترک و جایگزینی عادت‌هایی است که مانع پیشرفتتان در زندگی شده است.
کنار گذاشتن چیز‌های منفی
حرف‌هایی که به خودتان می‌زنید، چندین برابر تاثیر بیشتری از حرفهای دیگران باقی می‌گذارد. بنابراین افکار و انرژی‌های منفی شما قادرند مانند یک تیشه ریشه جسم و روانتان را نابود کنند و یا مانند ندای امید شما را برای استقبال از اتفاقات خوش زندگی آماده کنند. همه چیز به خودتان بستگی دارد. تنها شما هستید که می‌توانید صدای این افکار مزاحم و سرزنشگر را برای همیشه ساکت کنید. فراموش نکنید اینکه دائم در فکرتان توانایی‌ها و نقاط قوتتان را تحسین می‌کنید و یا به خاطر اشتباهاتتان خودتان را سرزنش می‌کنید، قدرت شما برای ساختن آینده‌تان را شکل می‌دهد.
اگر خلاص شدن از شر این گفتگوهای منفی برایتان کار مشکلی است، پیشنهاد می‌کنیم کتاب شفای زندگی اثر لوییز هی را مطالعه کنید. او در این کتاب پرفروش و معروف به خوبی برایتان توضیح می‌دهد که زندگیتان انعکاس افکار خود شماست و با ارائه راهکارهای موثری در خانه تکانی ذهنتان از تمام افکار منفی مانند سرزنش، نفرت و احساس گناه کمکتان می‌کند.
هدف گذاری برای انجام کار‌ها
هدف گذاری در کار‌ها باعث پیشرفت انسان می‌شود. از دیگر مزایای هدف داشتن این است که امکان سنجش و قضاوت را قبل از انجام تصمیم به شخص می‌دهد. در هنگام هدف گذاری باید واقع بین بود، یعنی هدف باید در حد توان فرد باشد. در صورتی که اهداف بیشتر از توان او باشد موجب به وجود آمدن استرس و احساس سر‌خوردگی در وی می‌شود.
اولویت بندی
حتما شما هم این تجربه را داشته‌اید که ناگهان خودتان را در میانه انجام کاری بیابید که الویتتان نبوده است! از سوی دیگر اتفاقی که به موازات همین تجربه در حال رخ دادن است تیک نخوردن برنامه‌های مهم و الویت‌های اصلیتان است. همین یک اتفاق به ظاهر ساده، در صورت تکرار زیاد می‌تواند احساس شما را نسبت به خودتان منفی کند، رسیدن به اهدافتان را به تاخیر بیندازد و استرستان را چند برابر کند.
خوشبختانه برنامه‌ریزی کردن یک مهارت است که به کمک مطالعه کتاب‌های ارزشمند برنامه‌ریزی، می‌توان آن را کسب کرد و بهبود بخشید. کتاب برنامه‌ریزی به روش بولت ژورنال اثر رایدر کارول یکی از بهترین کتاب‌ها برای سر و سامان بخشیدن به اهداف و برنامه‌های روزانه زندگی هر کسی است.
مطالعه روزانه
مطالعه کتاب، مقاله یا حتی متون کوتاه دقیقا غذای مغز شماست. فرقی نمی‌کند چه منبعی و چقدر مطالعه می‌کنید، همین که روزانه برنامه‌ای برای آن داشته باشید کافیست. در مجموع بهتر است این عادت را به مرور تقویت کرده و نوشته‌های غنی بخوانید. یادتان باشد که مطالعه، ذهن شما را باز نگه داشته و از بروز آلزایمر و بیماری‌های زوال عقل نیز پیشگیری می‌کند.
داشتن نگرش مثبت
برای مبارزه با سختی‌ها باید قدرتمند بود، فرد نباید بیهوده غصه بخورد و خود را سرزنش کند؛ زیرا کنترل کار از دستش خارج می‌شود.
سپاس‌گزاری برای داشته‌های زندگی
اگر فرد از شرایط و وضعیت فعلی خود راضی باشد، یا به عبارت دیگر خداوند را بابت نعمت‌هایی که به او اعطا کرده شکر کند؛ باعث ایجاد حس مثبت در او می‌شود. داشته‌ها و نعمت‌ها همیشه مادی نیستند، نفس کشیدن، دیدن، شنیدن، راه رفتن، داشتن خانواده و دوستان خب از جمله داشته‌های غیر‌مادی زندگی همه‌ی ما هستند که باید بابت آنها از خداوند سپاس‌گزاری کنیم.
حتی اگر به این مسائل عقیده چندانی ندارید، باز هم بهتر است قدردانی را در برنامه خود داشته باشید. حداقل از خودتان می‌توانید بابت داشته‌هایتان تشکر کنید! از اینکه به آنها رسیده‌اید، از اینکه آنها را حفظ کرده‌اید، از اینکه برای رسیدن به اهداف خود می‌جنگید، باید از خودتان تشکر کنید.
وقت‌گذرانی با انسان‌های موفق و مثبت
انسانها از محیطی که توسط آن احاطه شده‌اند، تاثیر زیادی می‌پذیرند. اگر تنها یک شاهد برای تایید این ادعا بخواهید، این است که فرزندان هر خانواده‌ای ویژگی‌های زیادی از خانواده خود را نمایندگی می‌کنند. فرزند مادری خشمگین قطعا آثاری از خشم را در روان یا رفتار خودش بروز می‌دهد یا فرزند پدری مهربان و مسئولیت‌پذیر از مشاهده رفتارهای او الگو و تاثیر می‌گیرد. تغییرات متاثر از محیط و انسان‌هایی که بیشترین وقتمان را با آنها می‌گذرانیم، آنقدر آهسته و ماندگار رخ میدهند که اگر زندگی آگاهانه‌ای نداشته باشیم تشخیصشان بسیار مشکل است.
کنترل افکار
ذهن انسان بی‌نهایت و همچون کهکشان است پس می‌تواند در خود هر فکر و ایده‌ای را داشته باشد. افکار منفی ابتدا موجب استرس و سپس بیماری‌های جسمی و روحی جبران‌ناپذیر می‌شود. اما بعضی به اشتباه تصور می‌کنند اگر افکار ناخواشیندشان را سرکوب کنند در کنترل و از بین بردن آنها موفق خواهند شد.
افکاری که سرکوب می‌شوند به شکل گفتگوهای منفی و مزمن جایی در ناخودآگاه ما منتظرند تا در موقع مناسب تلافی کنند. بهتر است ریشه این افکار را با تکنیک‌های صحیح و در صورت لزوم کمک گرفتن از مشاور پیدا کرده و آنها را درمان کنیم. اما اگر پیش از این اقدام مایلید خودتان برای کنترل افکارتان تلاش کنید، مطالعه راهکارهای کتاب مرا بیرون بیاور کمکتان خواهد کرد.
رفتار خوب و مناسب با خود
بدترین عادتی که یک نفر می‌تواند داشته باشد این است که مدام خود را سرزنش کند. زیاده‌روی و ادامه دادن این عادت موجب کاهش اعتماد به نفس و افسردگی شدید می‌شود. با بالا بردن عزت نفس می‌توان این عادت را کنار گذاشت.
روش های زندگی سالم
همانطور که قبلا هم گفتیم برای داشتن یک زندگی سالم و شاد سلامتی روح و جسم به یک اندازه مهم است. تا این جا بیشتر در مورد راهکارهایی به سلامت ذهن و روان کمک می‌کند با شما صحبت کردیم، اما به این معنی نیست که داشتن سبک زندگی سالم فقط وابسته به سلامت روانی است. بلکه سلامت روحمان هم تا حد زیادی وابسته به سلامت جسممان است.
رنگان چاترجی در کتاب ارکان چهار گانه اساسی توضیح می‌دهد که داشتن ذهن و بدن سالم آنقدر پیچیده نیست که دست نیافتنی باشد. اگر نمی‌دانید برای رسیدن به این هدف به چه نکاتی باید توجه کنید، این کتاب پر از راهکارهای مفید و عملی است که برای داشتن بدنی سالم همراهیتان می‌کند.
در ادامه به برخی از اصول زندگی سالم اشاره می‌کنیم:
اصلاح رژیم غذایی
بدن شما زمانی بهترین عملکرد را دارد که از میوه‌ها، سبزیجات تازه و دیگر غذاهای کامل تغذیه کنید. مصرف غذاهای گیاهی باعث دریافت آنتی اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌شود. این مواد غذایی می‌تواند روند پیری را کند‌تر کند. البته بهتر است مصرف گوشت را کنار نگذارید اما به هر دلیلی اگر تصمیم به رژیم گیاهخواری دارید، دقت کنید که همه ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز را در برنامه غذاییتان گنجانده باشید. رژیم غذایی مناسب و سالم، علاوه بر پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها، کیفیت زندگی و کارکرد بدنتان را نیز بهبود می‌بخشد. اما تغذیه صحیح یک سبک زندگی است و نباید به عنوان یک اقدام مقطعی به آن نگاه کرد.
مراقبت از دندان‌ها و لثه‌ها
سلامتی دندان‌ها و لثه‌ها نقش زیادی در حفظ سلامتی کل بدن دارند، زیرا بسیاری از بیماری‌های مزمن به دلیل بهداشت ضعیف دهان و دندان ایجاد می‌شوند. برای مراقبت از دهان و دندان لازم نیست وقت و هزینه زیادی مصرف کنید. برای حفظ سلامتی لثه‌ها و جلوگیری از پوسیدگی دندان بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید:
- نخ دندان کشیدن پس از خوردن غذا
- روزی ۳ نوبت مسواک زدن
- اجتناب از مصرف مواد غذایی بسیار شیرین
- مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک
- نوشیدن آب به مقدار کافی
- مصرف شیر و موادی که داری کلسیم هستند
- سیگار نکشیدن
بد نیست بدانید داشتن دندان‌های سالم موجب می‌شود آزادانه لبخند بزنید و لبخند زدن خود یکی از اصول زندگی سالم است.
انجام ورزش روزانه
هر فرد بزرگسال به طور میانگین باید ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش کند، شاید تصور کنید که حتما باید به سالن‌های ورزشی بروید و زیر نظر یک مربی حرفهای ورزش کنید. اگر امکان رفتن به باشگاه‌های ورزشی را ندارید، روزی ۲۰ دقیقه پیاده‌روی به سلامت بدن شما کمک فراوانی می‌کند.
خواب کافی و منظم
هنگامی که چندین ساعت از گوشی موبایل استفاده می‌کنیم، شارژ باتری آن تمام می‌شود و قطعا باتری آن را مجدد شارژ می‌کنیم. بدن انسان هم مانند گوشی تلفن همراه است و وقتی در طول روز فعالیت‌های مختلف جسمی و ذهنی انجام می‌دهید شارژ آن تمام می‌شود. خواب شبانه بدن را مجدد شارژ می‌کند و خستگی جسمی و فکری بدن در طول خواب بهبود پیدا می‌کند. علاوه بر این ترشح بسیاری از هورمون‌ها که برای رشد و حفظ سلامتی ما مهم هستند، حین خواب شبانه اتفاق می‌افتد. متیو واکر در کتاب چرا می‌خوابیم با ارائه نکات و حقایق جالب پیرامون «خواب»، این پدیده شگفت‌انگیز و مهم را بررسی می‌کند.
هشت ساعت خواب در طول شب مناسب‌ترین زمان برای خواب است و کمتر یا بیشتر بودن این زمان موجب بروز عوارض جدی برای مغز و بدن می‌شود. البته باید گفت، فعالیت روزانه، جثه بدنی و… عواملی است که می‌تواند ساعات کافی خواب شبانه را به ۷ یا ۹ ساعت در شب برساند.
مدیریت و کنترل استرس
داشتن آرامش در موقعیت‌های استرس‌زا کمی دشوار است. همه انسانها در طول روز در محل کار، جامعه یا در خانه خود با عواملی که موجب بروز استرس می‌شود، روبرو هستند. پس استرس حذف کردنی نیست و باید به خوبی کنترل شود؛ زیرا استرس مزمن خطرات جدی برای سلامتی دارد. نوشتن، ورزش کردن و مدیتیشن از جمله کارهایی است که می‌توان برای کنترل استرس انجام داد.
حضور در اجتماعات
انسانها ذاتا موجودات اجتماعی هستند و معمولا تنها بودن را دوست ندارند. حضور در اجتماعات و داشتن حامی می‌تواند به کنترل استرس کمک کند. مثلا اکثر افراد هنگامی که با خانواده و دوستان خود غذا می‌خورند یا ورزش می‌کنند احساس بهتری نسبت به زمانی که تنهایی این کار‌ها را انجام میدهند دارند.
پس شرکت در جمع‌های دوستی و خانوادگی، پایه و اساس و یکی از مهم‌ترین اصول زندگی سالم است.
دوری از مواد مضر
متاسفانه اکثر افراد هنگام بالا رفتن سن یا بروز یک بیماری، زیاده‌روی در مصرف مواد مضر مثل نمک، چربی، شکر، سیگار و… را قطع یا کم می‌کنند. خب این کار فایده چندانی هم ندارد، بهترین کار این است که از همان سال‌های جوانی مواد مضری مثل سیگار و قلیان را استفاده نکرد و موادی مثل نمک، شکر و چربی را به اندازه مصرف کرد.
حفظ وزن سالم و مناسب
وزن و BMI مناسب بدون شک در کیفیت وضعیت سلامتی مهم است، زیرا منشا بسیاری از بیماری‌ها چاقی است. BMI یا شاخص توده بدنی معیاری برای سنجش و اندازه‌گیری چربی بدن بر اساس قد و وزن هر فرد است. در این فرمول باید وزن که واحد آن کیلو‌گرم است را تقسیم بر توان ۲ قد که واحد آن متر است بکنیم، به کمک عدد بدست آمده از این فرمول می‌توانیم تشخیص دهیم که چاق، لاغر یا متناسب هستیم.
اگر شاخص خود را حساب کردید و در محدوده ۱۹ تا ۲۵ قرار داشتید، تبریک می‌گوییم. اما اگر پایین‌تر یا بالاتر از این نرخ بودید، به خودتان بیشتر توجه کنید و در اولین فرصت اقدامات مناسب برای رسیدن به شاخص متعادل را پیش بگیرید.
مراجعه منظم به پزشک
چکاپ منظم توسط پزشک باعث می‌شود که بیماری‌ها زود تشخیص داده شوند و همچنین زود درمان شوند. ولی متاسفانه افراد همیشه زمانی که دچار درد یا بیماری می‌شوند، به پزشک مراجعه می‌کنند. اما قبل از این، باید بدانید چگونه از بدن خود یعنی تنها همراه خودتان در تمام لحظات زندگی به خوبی مراقبت کنید تا زندگی شاداب‌تر و با کیفیت‌تری را سپری کنید. اگر زیاد بیمار می‌شوید و یا از بیحالی و انرژی کم رنج می‌برید، پیشنهاد می‌کنیم نکات و راهکارهای کتاب با بدن خود مهربان باشید را در وبسایت بوکاپو مطالعه کنید.
شناسایی عوامل خطر آفرین
همه‌ی ما در مورد بیماری‌های ارثی و ژنتیکی شنیده‌ایم، و متاسفانه گاهی مشاهده می‌کنیم که در یک خانواده چندین نفر به دلیل یک بیماری مشترک جان خود را از دست میدهند یا تمام عمر با یک بیماری خاص دست و پنچه نرم می‌کنند. چنانچه در خانواده شما سابقه بیماری‌های خاص و سرطان وجود دارد، حتما زیر نظر یک پزشک متخصص باشید و به صورت دوره‌ای آزمایش و غربالگری انجام دهید. زیرا این آزمایشات هم به پیشگیری کمک می‌کند و تشخیص زود هنگام در صورت ابتلا به روند درمان کمک می‌کند.
تمرین قدردانی
حتما تا حالا شنیده‌اید که می‌گویند کلمات انرژی دارند و در زندگی ما بازتاب می‌کنند. پس حال که قرار است حرف‌ها و خواسته‌های خودمان در زندگی اتفاق بیفتد، بهتر است که مثبت فکر کنیم و سخن بگوییم و همچنین قدردان داشته‌های خود باشیم.
مثلا فردی دائم در فکر موارد منفی، بیماری، بی‌پولی و… است؛ در مقابل فردی دائم در فکر نکات مثبت زندگی خود است و بابت آنها شکر و قدردانی می‌کند. حال قضاوت با شماست، به نظرتان کدام از نظر جسمی و روحی سالم‌‌تر است؟ یا زندگی سالمی دارد؟
در نهایت پیشنهاد می‌کنیم مقاله سلامت روان را در محله بوکاپو مطالعه کنید زیرا که برای همه ما واضح است که سلامت بسیاری از جنبه‌های زندگی در گرو داشتن روانی سالم است.
برای داشتن یک زندگی سالم باید تعادل درستی بین سلامت ذهن و بدن ایجاد شود. یعنی همان اندازه که به فکر سلامت جسم هستید از سلامت روح و ذهن نیز غافل نشوید. مثبت‌اندیشی، محبت کردن، هدیه دادن، دوستی با دیگران و… از جمله مواردی هستند که به سلامت روح و ذهن کمک می‌کنند.
منظور از شیوه زندگی سالم، مجموعه اقدامات و راهکارهایی است که انسانها در زندگی روزمره خود، برای حفظ سلامتی جسمی و روحی انجام میدهند. مانند تغذیه خوب، ورزش کردن، کنترل استرس، مثبت اندیشی، هدف گذاری، ترک عادتهای بد و دوری از افکار منفی.
