ثبت نام و دریافت هدیه
عزت نفس (Self-esteem) یکی از عمیق ترین و قدرتمندترین احساسات درونی انسان است که می‌تواند موجب رضایت و خشنودی از خود شود و کمبود آن دلیل بسیاری از احساسات منفی است. راه های تقویت این احساس حیاتی را در این مطلب بخوانید.
تا به حال به احساسی که نسبت به خود و زندگیتان دارید فکر کرده‌اید؟ این احساس چه قدر مثبت است و چه قدر منفی؟ فکر می‌کنید احساس‌تان به عزت نفس شما ربط دارد یا به اعتماد به نفستان؟ می‌دانید عزت نفس چیست؟ درباره‌ی تعریف مفهومی آن چه ایده‌ای دارید؟ فکر می‌کنید کارهایی که باید برای افزایش این حس انجام بدهید چه هستند؟
می‌دانید عزت نفس و اعتماد به نفس چه تفاوتهایی با هم دارند؟ حتی اگر شما دوستان بوکاپویی عزیز جوابی هم برای هیچ کدام از این سوال‌ها نداشته باشید مسأله‌ای نیست. ما در کنارتان هستیم تا در این مقاله برای شما از تعریف دقیق عزت نفس و راه‌های افزایش آن بگوییم. پس لطفا در ادامه با ما همراه باشید.
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس
خیلی‌ها دو واژه‌ی عزت نفس و اعتماد به نفس را با هم اشتباه می‌گیرند، اما این دو تفاوت‌های مهمی با هم دارند. اعتماد به نفس یعنی شما به تواناییهای خود در رسیدن به هدفتان در یک حوزهی خاص ایمان دارید، حتی ممکن است که در زمینه‌ای آن‌قدر مهارت نداشته باشید، اما به دلیل اعتماد به نفسی که دارید، با قدرت قدم در راه یادگیری آن مهارت بگذارید و موفق هم بشوید. از نکات جالب اعتماد به نفس این است که هر چه قدر که در یک مسیر جلوتر بروید و پیشرفت کنید، اعتماد به نفستان هم در آن مسیر بیشتر می‌شود. حتی ممکن است در بخشی از کار یا زندگیتان از اعتماد به نفس بالایی برخوردار باشید، اما در بخش‌های دیگر یک سر سوزن هم اعتماد به نفس نداشته باشید.
حالا به این سوال جواب بدهیم که عزت نفس چیست؟ این مفهوم نسبت به اعتماد به نفس، چیزی بنیادی‌تر و ریشهایتر است و بیشتر به نگاه و تصور شما از خودتان بستگی دارد. این که چه قدر به خودتان و زندگیتان احساس مثبتی دارید. اینکه چه قدر برای خودتان ارزش قائل هستید و با خودتان مهربان و بخشنده رفتار می‌کنید. عزت نفس در واقع با تجارب فرد در دوران کودکی ارتباط زیادی دارد و در ادامه‌ی زندگی روی احساسات، ارتباطات و تصمیم‌گیری‌های او تأثیر عمیقی می‌گذارد.
حالا بهتر متوجه تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس شدید؟ قطعا نزدیکی و ارتباط زیادی بین این دو ویژگی احساس می‌کنید، اما بعضی جاها تفاوت‌های ریزی که با هم دارند خیلی در تمیز دادن‌شان کمکتان میکند.
تعریف مفهومی عزت نفس
حالا بیایید کمی جزئی‌تر به تعریف مفهومی عزت نفس و تفاوتش با اعتماد به نفس بپردازیم. فکر کنید که شما در کاری مهارت بسیار بالایی دارید و خیلی راحت و حرفه‌ای انجامش می‌دهید، قطعا به مرور زمان در آن کار اعتماد به نفس پیدا می‌کنید و بدون درگیری ذهنی انجامش می‌دهید، اما ممکن است که احساس کنید این مهارت و توانایی چندان ارزشی ندارد و دائم نسبت به آن دچار یأس فلسفی بشوید. این یعنی اعتماد به نفس بالایی دارید، اما عزت نفستان چندان چنگی به دل نمی‌زند.
اما از همه‌ی این تعاریف که بگذریم بهتر است به این فکر کنیم که چه عواملی می‌توانند روی این حس تأثیر بگذارند؟ در ادامه به شما می‌گوییم که چه عواملی باعث تضعیف آن می‌شوند و چه کارهایی را باید برای افزایشش انجام بدهیم.
چه عواملی باعث کاهش عزت نفس می‌شوند؟
عزت نفس پایین باعث می‌شود که در طول زندگیتان رفتارهایی از خود نشان بدهید که شما را به مرور منزوی و منزوی‌تر کند. ممکن است اوایل احساس خوبی نسبت به این منزوی بودن پیدا کنید، چون باعث می‌شود که بسیاری از مسئولیت‌ها از روی دوش‌تان برداشته شود، مجبور نباشید در مواجهه با بعضی روابط و شرایط قرار بگیرید و … اما به مرور شما را تبدیل به فردی میکند که دائم در حال فرار کردن است، فرار از هر تجربه‌ی جدیدی، فرار از آدم‌ها، فرار از شرایط چالش‌برانگیز و …
قطعا انسانی که دائم در حال فرار کردن است و ترجیح می‌دهد هیچ چیز جدیدی را تجربه نکند، به مرور تبدیل به یک مرداب متحرک می‌شود، مردابی پر از اضطراب و ترس و افسردگی.
۱. والدین سخت‌گیر
همه چیز از همین جا شروع می‌شود؛ از رفتارهای سخت‌گیرانه و سرزنش‌گرانه‌ی والدین‌مان. والدین سخت‌گیر با فرزندشان به شکلی رفتار میکنند که در گذشته با خودشان رفتار شده است. آن‌ها برای او هیچ قدرت انتخاب و تصمیم‌گیری‌ای قائل نیستند. اگر فرزندشان نظر مخالفی داشته باشد یا مرتکب اشتباهی بشود، با رفتار پرخاشگرانه و نامهربان والدین خود مواجه می‌شود. او کم‌کم به این نتیجه می‌رسد که نمی‌تواند به تنهایی برای خودش تصمیم بگیرد و به مرور زمان حتی دیگر نیازی به آن‌ها برای سرزنش ندارد، بلکه خودش شروع میکند به سرزنش و نامهربانی با خود.
۲. کما‌گرایی
کمال‌گرایی در ظاهر ویژگی خاص و با کلاسی به نظر می‌رسد، اما در باطن یکی از بزرگترین عواملی است که باعث می‌شود یک فرد عزت نفسش را از دست بدهد و نتواند با چالش‌های جدید رو به رو شود. او آن قدر استانداردهایش را برای انجام کارها بالا می‌برد تا در نهایت در نقطه‌ای قرار بگیرد که به خود ثابت کند برای هیچ کاری مناسب نیست. کمال‌گرایی در شدیدترین حالتش منجر به اهمال‌گری و یک نوع تنبلی ناشی از افسردگی می‌شود.
برنی براون در کتاب موهبت کامل نبودن درباره‌ی کمال‌گرایی نوشته و به معرفی ۱۰ اصل پرداخته است که با پیروی از آن‌ها میتوانید از دام کمال‌گرایی رها شده و به سمت زندگی‌ای سرشار از رضایت و شادی قدم بردارید. خلاصه‌ی این اثر موفق در سایت خلاصه کتاب بوکاپو موجود است و میتوانید این خلاصه کتاب و کتاب‌های مشابهش را از طریق وب‌سایت و اپلیکیشن بوکاپو مطالعه کنید.
در همین راستا، مطالعه‌ی مطلب کمال‌گرایی چطور مانع پیشرفت‌تان می‌شود؟ هم می‌تواند کمکتان کند.
۳. اهداف بزرگ دور از دسترس
گاهی اهدافی که برای خود در نظر می‌گیریم آن‌قدر بزرگ و دست‌نیافتنی هستند که کاملا امیدمان را برای انجام دادن‌شان از دست می‌دهیم. اهداف بزرگ در ادامه‌ی همان کمال‌گرایی به وجود می‌آیند. در واقع ما فکر می‌کنیم که هر چه یک هدف عجیب و غریب‌تر و خاص‌تر باشد، پس اهمیت بیشتری پیدا میکند، اما با این فکر خودمان را در باتلاقی از نشدن‌ها می‌اندازیم و روز به روز بیشتر در آن فرو می‌رویم.
۴. شخصی‌سازی
شخصی‌سازی یعنی ما هر رفتار یا انتقادی را به خودمان بگیریم و فکر کنیم اگر کسی به یک ویژگی یا رفتار ما اعتراضی دارد، در واقع با ما خصومت شخصی پیدا کرده است و به کل وجود ما اعتراض دارد. شخصی‌سازی باعث می‌شود که ما دائم فکر کنیم که آدم بد و بی‌ارزشی هستیم، باعث می‌شود لحظاتی از روزمان را به خوددرگیری یا جنگ و دعوای ذهنی با دیگران اختصاص بدهیم و به مرور تبدیل به فردی بدون عزت نفس، بدخلق و ناآرام بشویم.
۵. قضاوت کردن خود
وقتی به خاطر هر اشتباه کوچکی خودمان را قضاوت و سرزنش کنیم، به مرور این احساس در ما به وجود می‌آید که بی‌ارزش و به درد‌نخور هستیم. تمرکز بر روی اشتباهات، کارهای خوب‌مان را در ته گنجه‌ی ذهن‌مان پنهان میکند و باعث می‌شود تبدیل بشویم به فردی که هیچ ارزشی برای خودش قائل نیست.
کارهایی که باید برای افزایش اعتماد به نفس انجام بدهید چه هستند؟
می‌رسیم به قسمت شیرین اما کمی سخت کار. تا این جا تفاوت عزت و اعتماد به نفس را متوجه شدیم و فهمیدیم که چه عواملی برای آن مضر هستند. اما خوب است بدانید که میتوانید با انجام دادن چند کار متفاوت، به خودتان و عزت نفستان کمک کنید.
۱. مقایسه ممنوع!
هرگز خودتان را با شخص دیگری مقایسه نکنید چون باعث ایجاد فشار زیادی بر روی شما خواهد شد. برای مثال اگر لکنت زبان دارید هرگز خود را با دیگران که این مشکل را ندارند، مقایسه نکنید. در عوض برای تقویت عزت نفس، تنها بر روی مهارت های فردی خود تکیه کرده و اهدافی را که خاص خودتان است دنبال کنید.
در این خصوص گلچینی از کتاب های رشد و توسعه فردی را میتوانید در سایت بوکاپو مشاهده کنید.
در واقع پذیرش خود، یکی از ستون‌های قوی عزت نفس است. ناتانیل براندن در کتاب شش ستون عزت نفس، علاوه بر پذیرش خود، به عامل دیگری نیز تاکید میکند که آن، مسئولیت‌پذیری نسبت به خود است. مسئولیت‌پذیری نسبت به خود به معنای این است که سرنوشت خودتان را در دست خود بگیرید و فرمانروای زندگیتان باشید.
یکی از راه‌های تقویت عزت نفس، تحرک بیشتر و ورزش است. در هنگام ورزش ترشح هورمون اندروفین که هورمون شادی است، باعث افزایش این حس در شما خواهد شد. جدا از این، هرگز فراموش نکنید که هیچ کس در دنیا کامل نیست. بدانید که اگر به دنبال یک نسخه بی‌عیب از خود باشید، هرگز به آن نخواهید رسید! چون ایده‌آل بودن یک هدف غیر واقعی و دست‌نیافتنی است. به جای اینکه تمرکز خود را بر روی چیزهایی بگذارید که قدرت تغییر آن را ندارید، بر روی چیزهایی وقت بگذارید که توان تغییر و کنترل آن‌ها را دارید.
۳. خودتان را سرزنش نکنید
همه انسان‌ها در زندگی خود مرتکب اشتباه می‌شوند، اما لازمه موفقیت، کسب تجربه از شکست‌ها و اشتباهات است. سرزنش کردن، به جز پایین آوردن عزت نفس، نتیجه دیگری ندارد؛ بنابراین به جای اینکه خود را تحت فشار بگذارید، راه را برای اصلاح اشتباهات و درس گرفتن از آن باز کنید. به جای اینکه به کارهایی که در گذشته انجام نداده‌اید فکر کنید، بهتر است به کارهایی فکر کنید که همین الان میتوانید انجام دهید تا باعث تغییر زندگیتان شوید. پس هرگز حسرت نخورید تا عزت نفستان خدشه‌دار نشود.
۴. خودتان را خوشحال کنید
عزت نفس یعنی ساعاتی از روز را به خودتان اختصاص دهید و در آن لحظات فقط به کارهایی بپردازید که باعث شادی و آرامش شما می‌شود. اگر به پیروزی‌های کوچکی دست یافتید، حتما آن‌ها را جشن بگیرید؛ مثلا خود را به یک نوشیدنی یا غذای خوب مهمان کنید، به طبیعت بروید و هر کاری که فکر می‌کنید شادتان میکند انجام بدهید. علاوه بر این سعی کنید اطراف خود را با افرادی پر کنید که باعث آرامش‌تان می‌شوند، نه آن‌هایی که دائم حال‌تان را بد میکنند و احساسات بد را به سمت‌تان نشانه می‌گیرند. اگر یاد بگیرید چه طور شاد باشید، علاوه بر بالا رفتن عزت نفستان، قدم‌های بهتری هم در مسیر موفقیت بر می‌دارید.
شان آکور در کتاب مزیت شادمانی، مثبت‌اندیشی، شادی و سر حال بودن را کلید اصلی رسیدن به موفقیت می‌داند. او معتقد است که بر خلاف چیزی که اکثر مردم فکر میکنند، این موفقیت نیست که شادمانی را به ارمغان می‌آورد، بلکه شاد زیستن یکی از عواملی است که خلاقیت و انگیزه‌ی افراد را افزایش می‌دهد و آن‌ها را در مسیر موفقیت یاری میکند. این خلاصه کتاب هم در وب‌سایت بوکاپو در دسترس است و میتوانید با صرف تنها بیست و پنج دقیقه آن را مطالعه کرده و به ایده‌های جذابی برای شاد زیستن دست پیدا کنید.
۵. به دیگران کمک کنید
عزت نفس تنها از طریق توجه به خود به دست نمی‌آید، بلکه با کمک کردن به دیگران هم میتوانید این احساس را در خود تقویت کنید. وقتی به دیگران کمک می‌کنید احساس مفید بودن و با ارزش بودن خواهید کرد و این حس باعث تقویت عزت نفستان خواهد شد.
شما چه کارهایی برای افزایش این حس در خود انجام می‌دهید؟ خوشحال می‌شویم در درباره‌شان برای ما در قسمت نظرات بنویسید.
عزت نفس به معنای دوست داشتن و احترام گذاشتن به خودتان است. این مفهوم با تجارب فرد در دوران کودکی ارتباط زیادی دارد و در ادامه‌ی زندگی روی احساسات، ارتباطات و تصمیم‌گیری‌های او تأثیر عمیقی می‌گذارد.
اعتماد به نفس یعنی شما به تواناییهای خود در رسیدن به هدفتان در یک حوزهی خاص ایمان دارید. عزت نفس چیزی ریشهایتر است. این احساس بیشتر به نگاه و تصور شما از خودتان بستگی دارد. این که چه قدر به خودتان و زندگیتان احساس مثبتی دارید.
میتوانید با تمرین کردن و به وجود آوردن عادتهای مثبت، در مسیر تقویت عزت نفستان قدم بردارید. کتاب ریز عادتها نوشته استفن گایز کمکتان میکند که با ایجاد عاداتی کوچک، مسیر زندگیتان را تغییر داده و در همین راه عزت نفس خود را تقویت کنید.
اشتراک ها: چگونه خود را از عواقب و آسیب های قضاوت حفظ کنیم؟ | بوکاپو