هوش کلامی یکی از هشت نوع هوشی است که «هوارد گاردنر» در کتاب خود تحت عنوان «چارچوبهای ذهن؛ نظریه هوشهای چندگانه» آن را بیان کرده است. این نوع هوش دلالت بر قدرت ذهنی افراد برای بیان کلمات دارد.
همۀ ما عبارت «من تو را دوست دارم» را به طور ناخودآگاه بلد هستیم اما افراد با هوش کلامی بالا، توانایی منحصربهفردی برای ادای کلمات و جملات دارند، آنها میگویند: «من تو را همچون قطره قطره روی برگهای سبز بهاری دوست دارم». اینجاست که این نوع هوش به شکلی متمایز خود را نشان میدهد. برای درک عمیقتر مفهوم هوش کلامی با مقاله دیگری از مجله بوکاپو همراه باشید.
تعریف هوش کلامی
هوش کلامی یا هوش زبانی (Linguistic Intelligence) توانایی استفاده از کلمات و بیان مفاهیم و افکار، هنگام صحبت کردن یا نوشتن است. به عنوان مثال، فردی با این نوع هوش میتواند در جمع صحبت کند، مفاهیم دشوار را به روش سادهای توضیح دهد یا کتاب بنویسد. احتمالا سخنرانیهای تد را شنیدهاید. برخی سخنرانان در همان چند ثانیه ابتدای صحبتشان شنونده را طوری مجذوب میکنند که با اشتیاق تک تک نکتهها، مثالها و داستان او را تا آخر دنبال کند. این افراد از هوش کلامی بالایی برخوردارند و دقیقا میدانند چه کلماتی را برای رساندن چه منظوری در گفتگو با چه کسی باید به کار ببرند.
کارمین گالو در کتاب به زبان تد، نکات تاثیرگذاری را بیان کرده که کمکتان میکند مانند یک سخنران تد تاثیرگذار صحبت کنید. هماکنون میتوانید خلاصه نکات کلیدی این کتاب را در وبسایت بوکاپو مطالعه کنید.
به گفته هوارد گاردنر:
«هوش کلامی؛ حساسیت به معنی کلمات، صداها، ریتمها، دستور زبان، لحن، نگارش و واج شناسی است. این نوع هوش که به آن هوش زبانی نیز گفته میشود، به ما این امکان را میدهد تا با افراد دیگر گفتگو کنیم و به راحتی متنی را به رشته تحریر درآوریم.»
با این حال، هوش کلامی را میتوان با استفاده از برخی از روشها تقویت کرد. ناگفته نماند، هوش زبانی نقش مهمی در رشد سایر هوشها مانند هوش بصری یا منطقی دارد.
تاریخچه هوش کلامی
هوش زبانی ناشی از نظریه هوشهای چندگانه است که توسط هوارد گاردنر در سال ۱۹۸۳ توسعه یافت. گاردنر در نظریه خود توضیح میدهد که تواناییهای متفاوت در افراد به میزان متفاوتی وجود دارد.
افرادی هستند که یک یا چند نوع هوش در آنها غالب است، بنابراین اگر از راههای یادگیری مرتبط با آن هوش استفاده کنند، در زندگی موفقتر خواهند بود. با این حال، ممکن است که با آموزش صحیح، بیشتر این هوشها در همۀ افراد تقویت شوند.
هوش کلامی و هوش منطقی، مهمترین انواع هوش هستند که در مدارس و مؤسسات، آموزش داده میشوند. اندیشه عمدتاً یک پدیده زبانی است، به این معنا که با یادگیری زبان، میتوان وسعت تفکرات را بهبود بخشید.
اگر به مطالب بیشتری درباره نحوه ارتباط عصبی بین ذهن و کلام علاقهمندید، مطالعه خلاصه کتاب برنامه ریزی عصبی-کلامی را به شما پیشنهاد میکنیم.
ویژگی های افراد با هوش کلامی
افراد دارای هوش زبانی معمولاً از نوشتن لذت میبرند و آنچه در ذهن دارند را بهراحتی روی کاغذ میآورند. آنها به جزئیات توجه دارند، گرامر را به راحتی درک کرده و از واژگان استفاده خوبی میکنند. علاوه بر این، آنها دائماً در جستجوی دانش و خواندن مطالب جدید هستند.
اکثر افرادی که از هوش زبانی بالایی برخوردارند، از بازیهای واژهای مانند جدول کلمات متقاطع (جدول) لذت میبرند و بازی با کلمات و ایجاد قافیه را دوست دارند. آنها همچنین حافظه خوبی دارند و به راحتی حقایق را کشف کرده و نقل قولها را به خاطر میسپارند.
با توجه به اینکه آنها همیشه در جستجوی دانشی جدید هستند، دوست دارند زبانهای جدیدی بیاموزند و در آن بسیار خوب عمل میکنند. همچنین، آنها معمولاً سخنرانان بسیار خوبی هستند و توانایی توضیح، تجزیه و تحلیل و تفسیر مسائل مشکل را دارند.
به طور کلی، ویژگیهای افراد با هوش کلامی عبارتند از:
- از خواندن و نوشتن لذت میبرند.
- مهارتهای املایی خوبی دارند و به سرعت خطاها و ناهماهنگیهای دستوری را تشخیص میدهند.
- دایره واژگان آنها گسترده است و در ترکیب کردن کلمات خوب عمل میکنند.
- میدانند چگونه گوش دهند. آنها میتوانند به الگوهای زبانی دیگران توجه کنند زیرا به بیان زبانی حساس هستند.
- بازی با کلمات و قافیهها را با سهولت انجام میدهند.
- افرادی هستند که ظرفیت زیادی برای اقناع از طریق بلاغت و سخنرانی دارند.
- از حافظه کلامی خوبی برخوردار هستند.
- افرادی منظم هستند و مهارتهای بالایی برای بیان خود دارند.
- توانایی کافی در انتخاب کلمات به منظور ایجاد لحن احساسی را دارند.
مزایای هوش کلامی
مزیت اصلی هوش زبانی، توانایی برقراری ارتباط به شکلی آسان است. یادگیری زبانی به عنوان یک ابزار ارزشمند برای یادگیری چیزهای جدید به ما کمک میکند. از آنجا که چیزهای زیادی برای یادگیری وجود دارند، یادگیری زبان در فعال ماندن مغز مؤثر است.
یادگیری زبان مهارتهای ارتباطی را تقویت میکند که این در توسعه مهارتهای گفتاری اجتماعی و عمومی نیز مفید است. وقتی زیاد میخوانید، ناگزیر هستید دایره واژگان خود را غنی کرده و توانایی خود را در توضیح یا انتقال پیام تقویت کنید.
و در نهایت مهمترین مزیت هوش کلامی بالا، توانایی تاثیرگذاری است که در هر جنبهای از زندگی، ما را سریعتر و راحتتر به اهدافمان میرساند. البته توانایی تاثیرگذاری فقط به ارتباط کلامی موفق ختم نمیشود. اگر میخواهید بدانید چه عوامل دیگری دربرقراری ارتباط موثر نقش دارند، مطالعه کتاب هنر تاثیرگذاری اثر کریس وایدنر را به شما پیشنهاد میدهیم.
روشهای کاربردی تقویت هوش کلامی
همانطور که قبلاً ذکر شد، خواندن کتاب، روزنامه و مجله یا گوش دادن به داستان از توسعه مهارتهای کلامی پشتیبانی میکنند. در کنار خواندن، فعالیتهای نوشتاری میتوانند یک ابزار مفید در توسعه مهارتهای شناختی باشند؛ نوشتن داستان، خاطرات یا اشعار تنها برخی از این نمونهها هستند.
علاوه بر این، بحث در مورد موضوعات مختلف، دانش شما را افزایش میدهد و در عین حال واژگان و مهارتهای شنیداری شما را بهبود میبخشد. همچنین، بازیهایی مانند جستجوی کلمات و یا کلمات متقاطع میتوانند یادگیری را تسهیل کنند، شما را سرگرم کرده و هوش زبانیتان را توسعه دهند.
در نهایت، هوش زبانی بستری را ایجاد میکند که میتواند به توسعه انواع دیگر هوش کمک کند. ما به هوش زبانی برای بهبود مهارتهای شناختی خود نیاز داریم که این میتواند به نظم بخشیدن به افکار و سازماندهی ذهن ما و همچنین تقویت مهارتهای تحلیلی کمک کند.
در کتاب هنر سخنرانی در جمع تمرینهای عملی و کاربردی تاثیرگذاری برای تقویت فن بیان و هوش کلامی آورده شدهاست. پیشنهاد میکنیم اگر علاقهمند به تقویت فن بیانتان هستید، خلاصه نکات کلیدی این کتاب را در وبسایت بوکاپو مطالعه کنید.
فعالیتهای مفید برای بهبود هوش کلامی
در زیر لیستی از فعالیتهایی که باعث افزایش هوش زبانی شما میشوند، آورده شدهاند:
- هر روز یک کلمه جدید بیاموزید و سعی کنید آن را به واژگان روزمره خود اضافه کنید.
- به پادکستهای جالب گوش دهید.
- سعی کنید یک داستان کوچک بسازید و آن را برای شخص دیگری تعریف کنید.
- شروع به خواندن انواع رمان، داستان و جوک کنید.
- وبلاگ اختصاصی (وبسایت) را ایجاد کنید.
- وقت خود را صرف صحبت و بحث با افراد دیگر کنید.
- سعی کنید هر زمانی که صحبت میکنید، کلمات و جملات را به صورت منظم و واضح بیان کنید.
- تمرین گوش دادن به دیگران را با تمام توجه انجام دهید. توانایی گوش دادن برای درک بهتر کلمات مهم است.
- سعی کنید برای دیگران داستان، جوک و حکایت تعریف کنید.
- صحبت خود را ضبط کنید و سپس به نتیجه آن گوش دهید. آنچه که میتوانید در گفتار خود بهبود ببخشید را مشخص کنید.
- به طور مرتب از کتابخانه دیدن کنید و کتاب مورد علاقه خود را قرض دهید.
- شعر مورد علاقه خود یا برخی از قطعاتی از آن شعر را حفظ کنید.
- اگر هنگام خواندن کتاب با کلماتی روبرو شدید که معنی آنها را نمیدانید، زیرشان خط بکشید و آنها را در اینترنت جستجو کنید.
- سعی کنید تمام کلماتی که به ذهنتان میرسد را برای یک دقیقه بنویسید.
- نظرات خود را درباره کتابها، داستانها یا شعرها بنویسید و آن را در وبلاگ خود یا در انجمنها به اشتراک بگذارید.
- از ویدئوها و مقالات اینترنتی در مورد نکاتی برای سخنرانی عمومی، مذاکره، برقراری ارتباط قاطع و سایر موارد استفاده کنید.
- در یادگیری زبانهای جدید کوشا باشید.
شغلهای مربوط به افراد دارای هوش کلامی
اگر از این نوع هوش برخوردار هستید، ممکن است از خواندن، نوشتن داستان، نامه، شعر، روایت رویدادها و گوش دادن به مناظرات لذت ببرید. مطمئناً از بازیهای کلمهای مانند پازل جدول خوشتان میآید و حتی از صحبتهای عمومی و مکالمه در هر موضوعی لذت میبرید. احتمالا یادگیری زبانهای جدید را دوست دارید و سعی میکنید با افرادی که به زبانهای دیگری صحبت میکنند، وارد رابطه شوید.
نویسندگان، روزنامه نگاران، شاعران، آهنگسازان و سیاستمداران بزرگ به دلیل داشتن هوش کلامی بالا، شناخته شده و معروف هستند. برخی افراد مهم با هوش زبانی بالا عبارتند از:
- ویلیام شکسپیر شاعر و نویسنده انگلیسی
- میگل دو سروانتس نویسنده اسپانیایی
- فئودور داستایوفسکی نویسنده روسی
- چارلز دیکنز نویسنده انگلیسی
- پابلو نرودا شاعر اهل شیلی
- ارنست همینگوی روزنامه نگار و نویسنده
- پریکلس سیاستمدار آتنی
- وینستون چرچیل بریتانیایی
- آبراهام لینکلن رئیس جمهور آمریکا
- ماهاتما گاندی سیاستمدار هندی
- مارتین لوتر کینگ کشیش آمریکایی
مشاغل مورد حمایت عبارتند از:
- نویسنده
- روزنامه نگار
- مجری تلویزیون
- مجری رادیو
- ویراستار
- استاد
- وکیل
- سیاستمدار
- بازیگر
- خدمات تجاری
- کتابدار
- بلاگر
- فیلمنامه نویس
- تبلیغ کننده
- مترجم
در هر کدام از مشاغل بالا، شخص با عده بهخصوصی از مخاطبان تعامل دارد. در واقع علاوه بر هوش کلامی بالا، باید بتواند مخاطب خود را تا حدودی بشناسد تا به بهترین روش ممکن با او مذاکره کند. اگر میخواهید بدانید چگونه باید با هر کسی صحبت کنید تا به جواب دلخواهتان برسید، مطالعه خلاصه کتاب چگونه با هرکسی صحبت کنیم را به شما پیشنهاد میکنیم.
راههای افزایش هوش کلامی کودکان
مدارس تمایل زیادی به آموزش در حوزه خواندن و نوشتن دارند و در حالی که این مهارتها ضروری هستند اما تنها دو مورد از تواناییهایی هستند که در هوش زبانی مؤثر واقع میشوند. گوش دادن و صحبت کردن نیمه دیگر این داستان هستند.
پیامد مهارتهای کلامی توسعه نیافته بسیار جدیتر از آن است که فکرش را میکنید. به عنوان مثال، محققان تواناییهای کلامی پایین را با نشان دادن خشم مرتبط میدانند زیا که شخص نمیتواند به شیوه مناسبی اعتراض و علت نارضایتی خود را بیان کند. این تمایل به خشونت و اختلال نیز مشکلات بعدی زندگی را به همراه دارند.
کودکانی که از این نظر ضربه میخورند، در معرض خطر بیشتری برای بزهکاری، اعتیاد، خشونت خانگی و خودکشی هستند. علاوه بر این، کودکان دارای مهارتهای کلامی ضعیف، تمایل کمتری برای مشارکت در بازی با همسالان خود دارند و انزوای بیشتری را تجربه میکنند که این امر به یادگیری، رشد و روابط اجتماعی آنها آسیب میرساند.
پرواضح است که مهارتهای کلامی بخش مهمی از رشد کودک و همچنین سلامت عاطفی و روانی او هستند. در زیر چهار روش وجود دارند که والدین میتوانند به فرزندان خود در جهت توسعه تواناییهای کلامی کمک کنند:
برای کودک خود موسیقی پخش کنید و با او آواز بخوانید
قرار دادن کودکان در معرض موسیقی و تشویق آنها به آواز خواندن به تقویت مهارتهای گفتاریشان کمک میکند. آواز و موسیقی به کودکان قافیه، ریتم و تکرار را آموزش میدهد. به طور خاص، آواز خواندن مزایای ارزشمند زیر را ارائه میدهد:
- کودکان را به تقلید صوتی دعوت میکند.
- ماهیچههای صورت، زبان و لبها را تمرین میدهد.
- وضوح و روان بودن گفتار را تسهیل میکند.
- قصه گویی، دستور زبان و واژگان (شبیه به شعرخوانی) را آموزش میدهد.
- کودکان را تشویق میکند تا خود را ابراز کنند.
- کودکان را ملزم میکند که هنگام صحبت کردن، گوش دهند و فکر کنند.
کتاب بخوانید و قصه بگویید
کارشناسان زبان، والدین را تشویق میکنند که از بدو تولد برای فرزندان خود کتاب بخوانند و این کار را حتی زمانی که کودک میتواند به تنهایی آن را بخواند نیز ادامه دهند. شنیدن قصهها، مهارت شنیداری، واژگان و ریتم زبانی را در کودکان تقویت میکند.
با این حال، همۀ داستانها نباید از کتابها آمده باشند. کودکان همچنین میتوانند از شنیدن داستانهای والدین خود در مورد دوران کودکیشان یا سابقه خانوادگی خود نیز بهره ببرند. والدین حتی ممکن است این داستانها را برای سهولت درک و جذب سایر قسمتهای مغز در نظر بگیرند.
آموزش موسیقی را زود شروع کنید
یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ نشان داد که پس از قرار گرفتن کودکان چهار تا شش ساله در آموزش موسیقی به مدت ۲۰ روز، کودکان از لحاظ هوش کلامی عملکرد بهتری داشتند. مطالعه دیگری نشان داد مهارتهای کلامی کودکانی که سازهای زهی یا پیانو میزنند، ۱۵ درصد در مقایسه با کسانی که ساز نمیزنند، بالاتر میرود. بدون تردید، آموزش موسیقی تأثیر منحصر به فردی بر مهارتهای کلامی کودکان دارد و والدین باید از آن استفاده کنند.
با فرزند خود وارد صحبت شوید
بسیاری از والدین در چرخهای گرفتار میشوند که در آن فقط دستورات را به فرزندان خود میرسانند و ارتباطات دیگر را تا آنجا که ممکن است کوتاه نگه میدارند. برای افزایش مهارتهای کلامی، والدین باید مکالمه با فرزندان خود را افزایش دهند. همچنین میتوانند تلاش کنند تا کودکان را در بحثهای خانوادگی شرکت دهند و در صورت لزوم نظرات آنها را نیز جویا شوند.
بازی برای تقویت هوش کلامی
برای افزایش هوش زبانی در کودکان میتوانید انواع بازیهای زیر را انجام دهید:
- بازی حدس بزن این چیه: وسیلهای را در دست بگیرید و از کودک بخواهید که بگوید این وسیله چیست. مثلاً از یک مداد استفاده کنید. از کودک بخواهید هر آنچه در محیط اطراف (هم خانه و هم فضای بیرون) هست را توضیح دهد.
- بازی فکری: از کودک بخواهید تا حدس بزند. مثلاً به او بگویید که چند خزنده را نام ببرد؟ سعی کنید سؤالات را در راستای علائق او بپرسید.
- بازی با لغات: چند کلمه را داخل کاغذ بنویسید و سپس آنها را تا کنید و از کودک بخواهید تا یکی را بردارد و در مورد آن توضیح دهد.
- بازی ۲۰ سؤالی: یک معما طرح کنید تا کودک بتواند آن را پاسخ دهد. مثلاً، بپرسید کدام میوه پوست سبز و دانههایی مشکی دارد، یا کدام حیوانها بدنشان راه راه است.
- بازی با حروف: این بازی به این صورت که شما مثلاً می گویید «سیب»، کودک بای با آخرین حرف کلمه سیب که «ب» هست یک کلمه دیگر مانند «بربری» را بگوید. حال نوبت شما است که با حرف «ی» کلمهای را بیان کنید.
تست هوش کلامی ۱۰۰۱ چیست؟
کتاب ۱۰۰۱ تست هوش و استعداد تحلیلی کلامی و ادبی اثری از مصطفی باقری و دکتر امین یزدی زاده است که توسط انتشارات مهروماه در ۳۶۰ صفحه به چاپ رسیده است. این کتاب یکی از بهترین کتابها با مفهوم پرسشهای چندگزینهای است که شامل ۲۳۰۰ تست و مثال حل شده در شش بخش، ۱۳ فصل و ۱۰۱ مبحث متفاوت است.
این کتاب دارای ۲۱۰۰ واژۀ مهم بههمراه با معنی آنها، ۴۳۰ کنایه به همراه کاربرد آنها، ۳۵۰ ضرب المثل به همراه مفهوم آنها و موارد دیگر است. این کتاب برای کودکان اثری در خور توجه است که میتواند در افزایش هوش کلامی آنها مؤثر باشد.
کلام آخر
توسعه هوش کلامی یک ابزار قدرتمند برای انتقال دانش و احساسات است. اگرچه این مهم اغلب نادیده گرفته میشود اما مهارتهای کلامی در تک تک اتفاقات زندگی فرد مؤثر هستند. افراد با ویژگیهای کلامی قوی میتوانند نویسنده، سخنران انگیزشی، وکیل شوند یا در مشاغل دیگر پیشرفت کنند؛ اما لازمه رسیدن به این مهم آموزش و یادگیری است. به ویژه در دوران کودکی و زمانی که بچه ها وارد مدرسه میشوند، میتوان مهارتهای کلامی آنها را بهبود بخشید.
هوش کلامی توانایی استفاده از کلمات، صداها، ریتمها، دستور زبان، لحن و نگارش و واجشناسی است. این نوع هوش که به آن هوش زبانی نیز گفته میشود، به ما این امکان را میدهد تا با افراد دیگر گفتگو کنیم و به راحتی متنی را بنویسیم.
حل کردن جدول، گوش دادن به پادکست، نوشتن متن، راه اندازی یک وبسایت محتوا محور (وبلاگ)، خواندن کتاب، سرودن شعر، سخنرانی در جمع، یادگیری یک زبان جدید و بسیاری راههای دیگر به افزایش هوش کلامی کمک میکنند.